جهان فناورانه امروز، نیازمند ذهنیتهای خلاق در همهی ابعاد است و خدمات دریایی بهعنوان اصلیترین شاهراه توسعهی تجارت و خیزهای موثر اقتصادی، در صدر دیگر فعالیتهای این حوزه قرار دارد و بر همین اساس بیشازپیش به نیروهای متخصص در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیازمند است، نیازی که با تاسیس «شرکت رهیاب رایانهگستر» تا حدی چشمگیری، مرتفع شد و این شرکت با بهکارگیری نیروهای زبده و متخصص، تاکنون توانسته با تولید سامانههای کاربردی برای کسبوکارهای کوچک و بزرگ و تولید نرمافزارهایی تخصصی در بخش حملونقل کالای مبتنی بر پردازشهای هوشمند، در حد استانداردهای بینالمللی انجام وظیفه کند.
محرابینژاد که خود دانشجوی دکترای تخصصی هوش مصنوعی و رباتیک است، در این گفتوگو، علاوه بر ارائه اطلاعاتی از تاریخچه شرکت، به مواردی چون افقهای پیش روی بهعنوان شرکتی پیشرو، چگونگی کشف و شناسایی نیروهای جوان و بهکارگیری آنها، برنامههای تحول دیجیتال شرکت و ارائه سبکی جدید در مدیریت عملیات در زنجیره تامین با تکیه بر فناوری اطلاعات در شرکت «رهیاب رایانهگستر» توضیح داده است.
شرکت «رهیاب رایانهگستر» فعالیت جدی و حرفهای خود را از چه سالی و با چه هدفی آغاز کرده و در چه زمینههایی فعال است؟
شرکت «رهیاب رایانهگستر» (سهامی خاص) از شرکتهای زیرمجموعه شرکت «تایدواتر خاورمیانه» است که در سال 1377 با هدف اصلی طراحی و پیادهسازی سامانههای اطلاعاتی در حوزه خدمات دریایی، بندری، حملونقل کالا، حملونقل چندوجهی و بندر هوشمند و ارائه خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات تاسیس شد. در حقیقت، این زمینهی فعالیت شرکت، نوعی قابلیت محوری آن محسوب میشود که طی سالیان گذشته با اتکای به آن توانسته است تا مجموعه کاملی از سامانههای کاربردی را برای کسبوکارهای کوچک و بزرگ در این حوزه تولید کند. سامانه مدیریت عملیات ترمینالهای کانتینری (سامانه کنسول)، سامانه هندهلد اندروید، و سامانه مدیریت عملیات کالاهای متفرقه (سامانه جیکامز) و مدیریت انبارهای عمومی، ازجملهی مهمترین محصولات شرکت در حوزه لجستیک بندری و دریایی هستند. این شرکت افتخار دارد که به مدت 10 سال در رابطه با توسعه و پشتیبانی سامانه جیکامز خدمات خود را به سازمان بنادر و دریانوردی ارائه دهد و این سازمان همواره یکی از مشتریان راهبردی و کلیدی شرکت بوده است. اپراتورهای فعال در بندر شهیدرجایی نیز ازجمله مشتریان این شرکت هستند که به مدت چندین سال است که از محصولات نرمافزاری این شرکت بهخصوص سامانه کنسول استفاده میکنند.
این شرکت از سال 1384 بهعنوان برنده اول مزایده شرکت همراه اول، فعالیت خود را بهعنوان اپراتور اول خدمات پیامکوتاه در کشور با سرشماره 1000 آغاز کرده و هماکنون، بهعنوان اپراتوری پیشرو در ارائه این خدمات در سطح کشور مطرح است. «رهیاب رایانهگستر» از معدود شرکتهایی است که دارای پروانه رسانه تصدی برخط پیامده از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. شرکت «رهیاب رایانهگستر»، یک شرکت دانشبنیان صنعتی در رسته فاواست که در اکثر زمینههای فعالیت در رتبهبندی سازمان برنامه و بودجه کشور ــ شورای عالی انفورماتیک، دارای رتبه یک است.
همانطور که اشاره شد، شرکت «رهیاب رایانهگستر» عنوان اولین و برترین تولیدکنندهی راهکارهای نرمافزاری برای مدیریت ترمینالها و بنادر کانتینری در سطح خاورمیانه را داراست و همچنین به تازگی جایگاه نخست اپراتورهای پیامکوتاه در کشور را به خود اختصاص داده است. این فعالیتها بیشتر در کدام بخشها صورت میگیرد؟
راهکارها و خدمات قابل ارائه توسط شرکت رهیاب در سه گروه زیر طبقهبندی میشوند:
1ــــ راهکارهای نرمافزاری شامل تولید نرمافزارهایی در زمینه مدیریت زنجیره حملونقل و نگهداری کالا با قابلیت رقابت در سطح جهانی، سامانههای مبتنی بر پردازشهای هوشمند، جمعآوری برخط اطلاعات، برنامهریزی و دیدهبانی هوشمند است که عمده محصولات این حوزه عبارتاند از:
مدیریت عملیات بندری (محصول کنسول)؛
هندهلد اندروید؛
مدیریت انبارهای عمومی؛
عملیات فورواردی و شیپینگ؛
مدیریت عملیات کالاهای متفرقه؛
داشبوردهای مدیریتی برای کنترل و نظارت بر عملیات.
2ـــ راهکارهای ارتباطی هوشمند:
راهکارهای جمعآوری و پردازش اطلاعات؛
ارائه راهکارهای امنیتی و استقرار سیستم مدیریت امنیت اطلاعات (ISMS)؛
ارائه راهکارهای ردیابی و شناسایی و انتقال اطلاعات در حال حرکت؛
راهکارهای طراحی، پیادهسازی، اجرا و نگهداری شبکههای دادهای و مرکز داده؛
ارائه راهکارهای بستر ارتباطی اشتراک اینترنت کاربران.
3ــــ راهکارهای تعاملی و بانکی:
خدمات پیامک کوتاه (SMS)؛
سامانه ارسال و دریافت پیامک Gateway SMS؛
سامانه وصول مطالبات بانکی و معوق؛
پرداختیاری.
قرارگرفتن در این موقعیت تا چه حد به امکانات مربوط میشود و چه میزان از آن مربوط به حوزههای دیگر غیر از کار شماست؟
نگاهی اجمالی به سوابق و پیشرفت شرکت «رهیاب رایانهگستر» بهخصوص طی دو سال گذشته نشان میدهد که با اتکا به لطف و فضل الهی و به دلیل تدوین و اجراییکردن برنامه سهساله تحول دیجیتال در شرکت، برنامهریزی و کنترل دقیق برای دستیابی به اهداف، ساختار سیستمی منعطف و چابک، نهادینهشدن نگرش سیستمی و کارهای گروهی، مدیریت شرکت با حفظ و نگهداشت و اعتماد به منابع انسانی جوان، توانمند و دلسوز و با تفویض اختیار و مسئولیت به آنها ضمن حفظ مشتریان وفادار و پیشرو با توسعه و ارتقای خدمات خود و با رعایت استانداردهای روز صنعت حوزه فناوری اطلاعات و لحاظکردن کلیه ضوابط فنی و جلب رضایت مشتریان، توانسته است به موفقیتهای بزرگی در افزایش درآمد، سود و سطح نوآوری در شرکت نائل شود. ذکر این نکته لازم است که مدیریت شرکت در حد و توان خود، اهداف زیر را که در کنار امکانات در رسیدن شرکت به این موفقیتها تاثیرگذار بوده است، در نظر گرفته است:
1 ـــ افزایش روحیه شجاعت و نوآوری، به مفهوم رفتن به فراتر از آنچه که فکر میکنیم و تزریق جسارت به منظور انجام کارهای جدید و نوآورانه؛
2ـــ ایجاد نگرش مثبت و باورداشتن خود، باعث بالارفتن اعتمادبهنفس و حرکت روبهجلو در
پرسنل میشود؛
3ــ انتخاب افراد مناسب که مهمترین دلیل ما برای بالارفتن از نردبان موفقیتها هستند. استفاده از افراد جوان و متخصص با رویکردهای نوآور میتواند تضمینی بر موفقیت شرکت باشد؛
4ــ مشارکت افراد در انتخاب اهداف توسط تیمهای کاری که قطعا وقتی اهداف با مشارکت اعضای تیمها انتخاب شده باشد، انگیزهها نیز برای نائلشدن به آنها بیشتر خواهد شد؛
5ـــ پذیرفتن چالشها. چند راه آسان تا رسیدن به قلههای موفقیت وجود دارد که اغلب پیداکردن آنها سخت است. چالش، یک قطعه ضروری در موفقیت هر کسبوکار است. بهچالشکشیدن یک موضوع باعث رشد در طول مسیر میشود. هر چالش در کسبوکار، شرایط و فرصت جدیدی برای هدایت کسبوکار ماست؛
6ـــ نکتهسنجی پیوسته بهصورت عمیق و هوشمندانه. در مورد مسیری که اجرا خواهیم کرد فکر کرده و سعی کردهایم تمام مسیرها را قبل از شروع کار بررسی کرده باشیم؛
7ـــ تمایل به ریسک. با توجه به جوانبودن منابع سازمان و وجود روحیه ریسکپذیری در جوانان، سعی کردهایم این خصیصه را در نیروهایمان تقویت کنیم. ترس از ریسک برابر با محدودیت در موفقیت خواهد شد؛
8ـــ تطبیق علایق منابع انسانی و وظایف محوله با درنظرگرفتن این اصل روانشناسی که اگر شور و شوق خود را در حرفهی متناسب با شخصیت خود و کاری که دوست داریم، سرمایهگذاری کنیم؛ بهطور یقین موفقیتها بسیار فراتر از انتظارات برآورده خواهد شد؛
9ـــ قدردانی با لحاظکردن تعادل در کارکرد و نتایج بهدستآمده. منفیبودن، مانع پیشرفت هر کاری میشود؛ هنگامی که منابع انسانی نگرش مثبتی درباره خود و سازمان داشته باشند و سازمان را در نحوه قدردانیها عادل بدانند، رنج و شکایت در مورد مسائل کوچک را متوقف خواهند کرد و فعالیتها را در راستای اهداف کلی سازمان به پیش خواهند برد.
برای توسعه فعالیت خود، تا چه اندازه به بهرهگیری از توان فنی و مالی شرکای خارجی نیاز دارید؟
شرکت «رهیاب رایانهگستر» به تبع پیشروبودن در حوزه فناوری اطلاعات بهخصوص در محدوده بنادر و فعالیتهای لجستیکی، از منظر فنی، فعالیتهای تحقیق و توسعه را با تکنولوژیهای روز دنیا در دستور کار خود دارد ولی با نگرش مثبت و بهینهکاوی بهطور حتم از تجارب فنی دیگر شرکا نیز در این مسیر استفاده کرده و خواهد کرد. در صنعت امروزه بحث ادغام شرکتها بهمنظور افزایش بهرهوری و افزایش قدرت طراحیهای یکپارچه و تولید پلتفرمهای مشترک نیز مشاهده میشود که شرکت رهیاب هم از این قاعده مستثنا نخواهد بود. شاید روزی استراتژیها به منظور شراکتهای خارجی در مباحث فنی و مالی نیز تعریف شوند.
اهداف کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت شما برای توسعهی فعالیتهای شرکت و البته همکاری در دیگر پروژههای مرتبط بندری چیست؟
یکی از مهمترین برنامههای شرکت، برنامهریزی برای «ورود به بازار سرمایه» است که مقدمات این کار انجام شده است و امیدواریم تا اواخر بهار آینده بتوانیم وارد بازار بورس بشویم. بهطور کلی، اهداف کلان و راهبردی شرکت به شرح زیر است:
افزایش درآمد و سودآوری شرکت؛
ایجاد تنوع در محصولات و زمینههای فعالیت شرکت؛
ایفای نقش کلیدی در توسعه پلتفرم لجستیک ملی در کشور؛
ورود به اکوسیستم نوآوری حملونقل و خدمات مالی از طریق سرمایهگذاری در کسبوکارهای نوپا؛
بازطراحی و نوآفرینی سبد محصولات لجستیک و خدمات پیامکوتاه بر اساس ایدهها و فناوریهای جدید و با توجه به بازخورد مشتریان و بازار؛
توسعه کسبوکارهای پلتفورمیک بهمنظور ارائه خدمات به کسبوکارها و مشتریان؛
استفاده از فناوریهای هوش مصنوعی، علوم داده و اینترنت چیزها (IoT) در سامانهها؛
حفظ روابط تجاری مستحکم با مشتریان از طریق ارائه محصولات جدید و برطرفکردن نیازهای آنها و افزایش سطح رضایتمندی از کیفیت خدمات و محصولات؛
بارازیابی و فروش محصولات موجود و جدید شرکت در بازارهای داخلی و خارجی (صادرات نرمافزار).
آیا شرکت شما برای انجام فعالیتهای روزانه با چالشهایی هم مواجه هست؟ در این صورت چه مواردی میتواند به رفع این چالشها کمک کند؟
ـــ بحران همهگیری بیماری کرونا. شیوع بیماری کرونا همه کسبوکارها را متاثر ساخته است و این شرکت نیز از مشکلات شیوع این بیماری مصون نمانده است. البته، بهخاطر نوع فعالیت شرکت، میزان تاثیرپذیری از همهگیری این بیماری و دورکاری نیروها کمتر بوده است، اما در هنگام توسعه محصولات و ایدههای جدید، دورکاری میتواند از مسائل جدی در این رابطه باشد. همچنین، عدم مدیریت صحیح نیروها در دوران دورکاری میتواند باعث کاهش میزان وابستگی به شرکت و همچنین افزایش زمان تطابق نیروهای جدید با فرهنگ
کاری آن شود؛
_ نبود قوانین جدی برای حفظ حقوق پدیدآورندگان نرمافزار (کپیرایت) و امکان پیگیری حقوقی آن؛
افزایش دوره وصول مطالبات و همکاری نکردن بسیاری از نهادهای دولتی در پرداخت معوقات خود به شرکتها؛
افزایش هزینهها. افزایش هزینههای جاری و سایر هزینههای سربار مانند مالیات، بیمه و غیره همیشه یکی از دغدغههای اصلی شرکتهای حوزه فناوری اطلاعات بوده است؛
افزایش تعرفهها. در حوزه خدمات پیامکوتاه، افزایش تعرفهی برخی از اپراتورهای همراه، باعث افزایش قیمت تمامشده محصول و کاهش توان رقابتپذیری شرکت در بازار شده است؛
تحریمهای بینالمللی. این تحریمها باعث کاهش میزان فعالیت مشتریان شرکت و در نتیجه توان مالی این شرکتها در تامین مالی قراردادهای فیمابین شده است.
شرکت «رهیاب رایانهگستر» در طول فعالیت خود، گواهینامههای متعددی دریافت کرده و در مواردی نیز از این شرکت تقدیر شده است. شما همچنین در نخستین دوره جایزه ملی لجستیک و زنجیره تامین، موفق به اخذ گواهینامهی اشتهار شدهاید. در این مورد و دیگر دستاوردهای شرکت بگویید.
اخذ گواهینامههای متعدد و تقدیرهای انجامشده در این سالها در ذات خود نشان از تلاش در حفظ پیشروبودن، ثبات در رویهها، اتکا به سیستم و نه به فرد یا افراد، تعریف صحیح اهداف و برنامهریزی صحیح آنها و مهمترین آنها ثبات در نحوه ارائه خدمات به مشتریان و رضایت آنها بوده است.
در هفدهم مهرماه 1398 مراسمی با حضور مقامات وزارت راه و شهرسازی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و اتاق بازرگانی تهران در محل سالن همایشهای دانشگاه صنعتی امیرکبیر در خصوص انتخاب و معرفی شرکت برتر ملی لجستیک و زنجیره تامین برگزار شد که در این مراسم، بر اساس داوری و ارزیابیهای انجامشده از شرکتهای برتر قدردانی شد و شرکت دانشبنیان «رهیاب رایانهگستر» بهواسطه طراحی و توسعه محصولات نرمافزاری اثرگذار و کیفی در حوزه لجستیک کشور، بهعنوان یکی از شرکتهای برتر، در «جایزه ملی لجستیک و زنجیره تامین» موفق به اخذ گواهینامه اشتهار شد. همچنین هیئت ارزیابی جایزه، محصول سامانه مدیریت عملیات کانتینری چابک با اسم اختصاری (CONSOL) این شرکت را که بهمنظور مدیریت عملیات کانتینری در بنادر کشور استفاده میشود، بهمنظور ارائه در بخش «تجارب موفق» همایش انتخاب کردند. «جایزه ملی لجستیک و زنجیره تامین»، توسط دانشگاه صنعتی امیرکبیر بهعنوان یکی از قطبهای علمی و دانشی لجستیک و زنجیره تامین در کشور و در تعامل و بهرهگیری از صاحبنظران و نهادهای ذیربط طراحی شده است.
به دیگر اقدامات مهم و برجستهای که در این شرکت اجرایی شده است هم اشاره کنید.
تدوین و اجرای برنامه تحول دیجیتال در شرکت.
توسعه سامانههای جدید در حوزه لجستیک بندری و دریایی. با توجه به اینکه نوآوری و توسعه محصولات جدید و حضور جدی و موثر در حوزه لجستیک بندری و دریایی از اولویتهای کلیدی تعیینشده توسط سهامدار عمده شرکت است، این شرکت اقدام به توسعه نسخه جدیدی از سامانه مدیریت عملیات بندری خود بر اساس فناوریهای نوین و با توجه به نیازهای جدید ذینفعان سامانه کرده است. توسعه سامانه هندهلد اندروید بهمنظور جایگزینی این هندهلد مبتنی بر گوشی موبایل و سیستم عامل اندروید با هندهلدهای band ـــ narrow باعث کاهش بسیار زیاد هزینهها و افزایش کیفیت خدمات شده است. این شرکت، فعالیت تحلیل و بررسی سامانه جامع بندری را نیز در برنامههای کاری خود قرار داده است و امید دارد تا در آیندهی نزدیک موفق به پیادهسازی و ارائه این محصول به بازار لجستیک کشور شود.
برنامهریزی برای نوآوری در حوزه محصولات و فرایندها. یکی از وظایف معاونت فناوری و نوآوری این شرکت، تدوین استراتژی مدیریت نوآوری در شرکت و استقرار فرایندهای مدیریت نوآوری است. در این راستا، واحد تحت عنوان «واحد توسعه کسبوکارهای نوپا» و کارگروهی به نام «کارگروه نوآوری» در شرکت ایجاد شده است.
بهبود فرایندهای سازمانی. یکی از محورهای برنامه تحول دیجیتال شرکت، بهبود و مهندسی مجدد فرایندهای شرکت است که در این راستا، مدلسازی و بهبود فرایندهای حوزه خدمات پیامکوتاه و همچنین استقرار ITIL در حال
انجام است.
ایجاد واحد امنیت سایبری و استقرار استاندارد سیستم مدیریت امنیت اطلاعات (ISMS) در شرکت. نظر به اهمیت راهبردی امنیت اطلاعات بهمنظور حفاظت و صیانت از دادهها و سامانههای اطلاعاتی شرکت و مشتریان، بعد از ایجاد «واحد امنیت سایبری»، مدتی است که پروژهی استقرار سیستم مدیریت امنیت اطلاعات آغاز شده و در رابطه با استقرار فرایندها، دستورالعمل و اجراییکردن کنترلهای آن، دستاوردهای مثبتی داشته است.
اخذ گواهینامه «افتا» برای برخی از محصولات شرکت. با توجه به حملات سایبری امسال و دستورالعمل ویژه سازمان بنادر و دریانوردی به همه فعالان در بنادر کشور، این شرکت علاوه بر اخذ استاندارد ISMS، اخذ گواهینامه افتا برای محصولات حوزه لجستیک بندری و دریایی خود و همچنین حوزه خدمات پیامکوتاه را در برنامههای کاری خود قرار داده است.
در شرایط فعلی که بیش از هر زمانی کسب و کارها تحت تاثیر قرار گرفتهاند و تجارتها تا حدودی محدود شدهاند، ما در شرکت رهیاب از نیروهای متخصص استفاده کردیم و بخشی را به ترمینالهای کانتینری اختصاص دادیم تا بسیاری از سرویسهای خود به صورت آنلاین به مشتریهای خود ارائه بدهند.
امروز شرکت رهیاب رایانهگستر با افتخار بزرگترین شرکت توسعهدهنده نرمافزار در حوزه حملونقل بندری کشور است و این نتیجه تلاش شبانهروزی همکاران در بخشهای مختلف شرکت است.
خود شما مهمترین مزیت شرکت «رهیاب رایانهگستر» را نسبت به سایر شرکتهای فعال در سطح کشور چه میدانید؟
عضویت در هلدینگ تایدواتر خاورمیانه با بیش 50 سال سابقه در حوزه حملونقل و لجستیک دریایی، کانتینری و ریلی؛
ارائه محصولات و خدمات تخصصی فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه خدمات دریایی، بنادر، حملونقل کالا، حملونقل چندوجهی و بندر هوشمند؛
اولین تولیدکننده نرمافزار مدیریت عملیات کانتینری بنادر در کل کشور؛
اولین مجری ارائه خدمات شبکههای اطلاعرسانی providers با پیششماره 1000؛
ارتباط این شرکت با اپراتورهای تلفن همراه کشور با استفاده از لینک مستقیم مبتنی بر پروتکل SMPP؛
منابع انسانی جوان و توانمند و مسئولیتپذیر و وفادار به سازمان؛
رسیدن به بلوغ فرایندی در سازمان؛
وجود تنوع محصولات و سامانهها.
با توجه به اینکه در برنامه تحول دیجیتال شرکت شما، استقرار فرایند مدیریت نوآوری یکی از محورهای کلیدی است، لطفا در این رابطه توضیحات بیشتری ارائه کنید.
بر اساس گزارش شرکت «مک کینزی»، 84 درصد مدیران اعتقاد دارند که موفقیت آینده شرکت آنها وابسته به نوآوری است. نوآوری، رمز بقای شرکت در بازار رقابتی است. کسبوکارهای نوآور، توانایی تطبیق عملیات، خدمات و محصولات خود با نیازهای مشتریان و نیازهای در حال تغییر بازار را دارند. نوآوری، احتمال واکنش به تغییرات و کشف فرصتهای جدید را میدهد. افرایش مزایای رقابتی و نوآوری پیوسته، اغلب تاثیر مستقیم بر روی کارایی و سودآوری شرکت هم دارد. ارائه راهحلهای خلاقانه و نوآورانه در داخل شرکت و برای مشتریان، میتواند منجر به کاهش هزینهها و توجه بیشتر به وظایف مهم و ارزشآفرین مانند بهبود فرایندها، تعامل بهتر و بیشتر با مشتریان و درنهایت افزایش بهرهوری نیز خواهد شد. نوآوری اثر مثبتی بر روی فرهنگ شرکت و افزایش توانایی آن برای اکتساب، خلق و بهترین استفاده از قابلیتها، مهارتها و دانش موجود را دارد.
بر همین اساس، در برنامه تحول دیجیتال شرکت، در محور ساختار سازمانی، «معاونت فناوری و نوآوری» و در ذیل این معاونت دو ساختار به نام واحد «توسعه کسبوکارهای نوپا» و «کارگروه نوآوری» شکل گرفت. از وظایف عمده این معاونت در حوزه نوآوری، تدوین و استقرار فرایند مدیریت نوآوری در شرکت و تلاش برای ایجاد محصولات و خدمات نوآورانه و جدید در شرکت است. بدین منظور، این معاونت شرکت، در تلاش است تا با تحلیل روند فناوری، مطالعه بازار داخلی و خارجی، استخراج نیازهای مشتریان و آیندهپژوهی، نسبت به ایجاد حوزههای کسبوکار جدید در شرکت اقدام کرده و در این راستا با ارزیابی استارتاپها و برنامههای کسبوکار، امکان سرمایهگذاری شرکت در این استارتاپها را نیز بررسی کند.
شرکت سعی دارد تا ضمن شناسایی تمامی فعالان در اکوسیستم نوآوری، رابطه موثر و قدرتمندی را با فعالان این اکوسیستم مانند صندوقهای سرمایهگذاری، سرمایهگذاران خطرپذیر، شتابدهندهها و استارتاپها برقرار کند تا زمینههای ورود به این اکوسیستم نیز
فراهم شود.