اشاره بندر و دریا | ربع‌قرن از زندگی خود را در سازمان بنادر و دریانوردی گذرانده است. مسئولیت‌های مختلفی بر عهده گرفته و تلاش کرده خدماتی اثربخش در راستای وظایف خود ارائه دهد. آخرین مسئولیت او قبل از حضور در بندر نکا، ریاست اداره بنادر و دریانوردی استان گلستان بوده و پیش‌تر حدود یک دهه در دیگر استان شمالی کشور فعالیت کرده و رئیس اداره امور بندری استان گیلان هم بوده است. زین‌العابدین بازیاری از سال 1393 ریاست اداره بندر و دریانوردی نکا را بر عهده دارد. او دارای مدرک کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی است و در هفت سال گذشته، توانسته هم در زمینه‌ی مدیریت و هم اجرا، عملکرد موفقی
داشته باشد.
ابتدا درباره وضعیت امروز بندر نکا توضیح دهید. این بندر چه ویژگی‌ها و امتیازاتی دارد؟
بندر نکا، مجموعه‌ای مشابه بنادر عسلویه و خارگ است. همان فعالیت‌هایی که در این دو بندر صورت می‌گیرد و نقش حاکمیتی و عملیاتی سازمان را در آن‌ها می‌بینید، در بندر نکا نیز انجام می‌شود. بندر نکا بزرگترین بندر نفتی شمال کشور به شمار می‌رود که از سال 1374، با اولین پهلوگیری کشتی به مجموعه‌ی «صدرا» شروع به فعالیت کرد و فرایند و وظایف آن واردات مشتقات نفتی و اهم آن سوآپ نفت خام بوده که از شمال وارد و معوض آن به همان میزان از بندر خارگ تحویل می‌شده است.
بندر نکا در جوار شرکت‌های بزرگ نفتی ازجمله شرکت کشتی‌سازی صدرا، شرکت پایانه نفتی شمال، شرکت نفت خزر، شرکت حفاری شمال و همچنین نیروگاه شهیدسلیمی قرار گرفته است. عمده فعالیت ما در این بندر، ارائه خدمات دریایی است؛ ورود، پهلودهی و خروج شناورهای متعدد. همچنین راهنمایی کشتی‌ها و اجرای دقیق قوانین و مقررات دریایی به‌عنوان متولی دریایی کشور از وظایف ماست. ایستگاه کنترل و ترافیک دریایی این بندر به‌طور مستقل عمل کرده و تمام کشتی‌ها را رصد می‌کنیم.
در مورد عمده‌فعالیت‌های بندر نکا بیشتر توضیح می‌دهید؟
اداره بندر و دریانوردی نکا یکی از ادارات زیرمجموعه اداره‌کل بنادر و دریانوردی امیرآباد است. از اواخر دهه‌ی 80 این بندر با توجه به این‌که یکی از بنادر زیرمجموعه‌ی اداره‌کل بنادر استان مازندران بود، به دلیل نزدیکی به بندر امیرآباد، از بندر نوشهر منفک شد و هم‌اکنون تحت عنوان بندر تابعه اداره‌کل بنادر امیرآباد مشغول فعالیت است. همان‌طور که اشاره شد، عمده‌فعالیت‌های ما در این‌جا، با توجه به پهلودهی، ورود و خروج شناورهای متعدد و ارائه خدمات بهینه به شناورهای متردد به این بندر است که به‌منظور انجام عملیات تعمیرات به مجموعه‌ی «صدرا» وارد می‌شوند. مسئولیت این قسمت هم با مجموعه‌ی سازمان بنادر است. رعایت الزامات دریایی، رعایت قوانین و مقررات زیست‌محیطی، همچنین نظارت بر چراغ‌های دریایی، ایمن‌نگه‌داشتن حوضچه و کانال، انجام عملیات هیدروگرافی و در صورت لزوم انجام عملیات لایروبی در قالب نگهداری، از وظایف عمده سازمان بنادر است که در این‌جا در حال انجام است. همه‌ی این امور با کادری مجرب انجام می‌شود که در این بندر وجود دارد.
نحوه‌ی فعالیت و حضور شما در مجموعه‌ی «صدرا» و شرکت‌های هم‌جوار و تعامل با آن‌ها به چه صورت است؟
تمام سعی و تلاش ما بر این است که دقت، سرعت و ارائه خدمات بهینه را در این بندر داشته باشیم. در مجموعه‌ی «صدرا»، اسکله‌ها برای ما نیست. ما بحث قوانین و مقررات دریایی را در این بندر پیگیری می‌کنیم و تلاش داریم به‌نحوی مطلوب در بحث ارائه خدمات بهینه در عملیات داکینگ و آنداکینگ دقت لازم را داشته باشیم. تاکید می‌کنم، محموله‌هایی که وارد این بندر شده یا از این بندر بارگیری می‌شود، کالای خطرناک محسوب می‌شوند. همان‌طور که می‌دانید، به‌کاربردن عنوان «کالای خطرناک»، دقت و نظارت بسیار زیادی می‌طلبد که باید در این بندر اجرا شود. موضوعی که در کنار عنوان «کالای خطرناک» به‌عنوان محموله‌های نفتی به کار برده می‌شود، بحث مقابله با آلودگی‌های نفتی است. سعی می‌کنیم در صورت نیاز، شرایط و تدابیر لازم را با به‌کارگیری شرکت‌های هم‌جوار و الزاماتی که سازمان بنادر در این بندر دارد، با تمام قوا رعایت کنیم. با تاسیس این بندر در سال 1374، سه پست اسکله در پایانه نفتی و دو پست اسکله در مجموعه‌ی صدرا ایجاد شد. تعامل سازنده با شرکت‌های هم‌جوار و ارائه مشاوره در بخش‌های مختلف دریایی و... تاثیر بسزایی در رشد و توسعه این بندر به همراه داشته است.
لازم است تاکید کنم که شناورهای با درافت بالای پنج متر هم در این بندر بدون هیچ مشکلی پهلودهی می‌شوند. خوشبختانه شرایط باثباتی داریم. اکثر شناورهایی که وارد این بندر می‌شوند، نفتی هستند و تعدادی شناور با درافت بالا برای تعمیرات می‌آیند، ولی شناورهایی که برای محموله‌های نفتی می‌آیند، درافت بالای پنج متر دارند. این قابلیت در این بندر وجود دارد که بتوانیم این شناورها را به‌راحتی پهلودهی کنیم. نظارت بر چراغ‌های دریایی و ایجاد شرایط ایمن حوضچه و کانال برای ورود و خروج شناورها، یکی از الزاماتی است که سازمان بنادر سعی کرده در این بندر رعایت کند، چون این‌جا مشکلی در بحث ورود و خروج شناورها نداریم.
فعالیت در بندر نکا، با بیشتر بنادر شمال فرق می‌کند. این‌جا بیشتر با خطر آلودگی نفتی مواجه هستیم که دامن‌گیر محیط زیست نیز می‌شود. در این راستا چه‌کاری انجام داده‌اید؟
شرکت‌های نفتی که در این بندر مستقر هستند، برای مقابله با آلودگی نفتی آمادگی کامل دارند. مدیریت و نظارت در مقابله با آلودگی بر عهده سازمان بنادر است. ما سالی حداقل دو مرحله با به‌کارگیری تمام تجهیزات مقابله با آلودگی نفتی، مانور آمادگی انجام می‌دهیم. مدام برنامه‌ریزی و تلاش می‌کنیم تا با به‌کارگیری تجهیزات سازمان بنادر و همچنین با به‌کارگیری تجهیزات مقابله با آلودگی شرکت‌های هم‌جوار، مشکلی در قبال آلودگی نفتی در این بندر نداشته باشیم.
خوشبختانه شرایط حوضچه و کانال به‌نحوی است که اگر آلودگی ایجاد شود، فوری مهار و آلودگی جمع‌آوری می‌شود. انجام عملیات مانور را سالیانه حداقل دو بار با به‌کارگیری کلیه تجهیزات انجام می‌دهیم. در سال 1395 مانور استانی مقابله با آلودگی نفتی را در این بندر برگزار کردیم. طی این چند سال، مانور مقابله با آلودگی نفتی را با شرکت‌های هم‌جوار در این منطقه داشته‌ایم. در سال جاری هم این مانور در این بندر انجام شده است.
درباره‌ی لایروبی تا جایی که اطلاع داریم، رسوب‌گذاری در دریا از غرب به شرق است که در بندر نکا نکته مهمی است. در این زمینه چه اقداماتی انجام شده است؟
با ایجاد و طراحی حوضچه فراگیر، شاهد کاهش ورود رسوب در بندر نکا بودیم. خوشبختانه در طول سال حداقل دو سه مرحله هیدروگرافی انجام می‌دهیم. طی این دو سه مرحله با بررسی از میزان رسوب، تغییر چندانی در عمق حوضچه و کانال دیده نمی‌شود. این بندر با انجام عملیات لایروبی احداثی، طوری طراحی شده که کمترین آسیب‌پذیری را در بحث رسوب داشته باشد و ما کمترین نیاز به لایروبی در این بندر داریم. از سال 1393 که وارد این بندر شدم، در کل حجم میزان لایروبی که برای این بندر انجام داده‌ایم، 150 هزار متر مکعب بوده است؛ یعنی این بندر طوری طراحی شده که کمترین رسوب را در این منطقه داشته باشیم.
بنا بر آمار، عملکرد اداره بندر و دریانوردی نکا چگونه بوده است؟
رشد یک‌هزار و 100 درصدی درآمد را در سال 1399 نسبت به سال 1398 داشته‌ایم که این درآمد در قالب صادرات و... بوده، اما فعالیت اصلی این بندر در حوزه‌ی نفت خام و مشتقات نفتی است. البته در سنوات گذشته موضوع سوآپ هم بوده که در یکی دو سال اخیر با تغییر رویه گمرکی به‌صورت صادرات انجام می‌پذیرد؛ اما رشد قابل ملاحظه سال 1399 نسبت به سال 1398 و چند ماهه‌ی 1400 نسبت به کل سال 1399 در فعالیت‌های عملیاتی این بندر داشته‌ایم و خوشبختانه روزبه‌روز به فعالیت این بندر افزوده می‌شود.
تلاش می‌کنیم کارها را به بهترین شکل انجام دهیم تا منفعت مالی و اقتصادی بیشتری ایجاد شود. سعی می‌کنیم بندر را به سمتی ببریم که هم رشد یابد و هم درآمد برای کشور داشته باشد. ایجاد رونق اقتصادی در منطقه برای کشور منفعت اقتصادی به همراه خواهد داشت.
صادرات از این بندر و رشد چشمگیر آن طی این چند ماهه‌ی نخست سال 1400 و ادامه آن با همین روند، یقینا از عملیات 10ساله‌ی گذشته، پیشی خواهد گرفت. بین 600 تا 800 هزار تن را با این روند برای بندر در سال جاری برآورد می‌کنم. رسیدن به تناژ 250 هزار تن طی چند ماه، عدد خوبی است.
البته شرکت‌های کشتیرانی زیادی دارای مجوز فعالیت در بندر نکا هستند و در حال حاضر بیشترین سهم فعالیت شرکت‌های کشتیرانی، مربوط به یک یا دو شرکت است که عملیات خوبی به ثبت رسانده‌اند و در آینده نیز شرکت‌های دیگری اضافه می‌شوند؛ نکته‌ای که نشان می‌دهد می‌توان آینده خوبی برای بندر نکا متصور بود و می‌تواند در بحث درآمد ارزی، ریالی و میزان بارگیری صادرات نفتی در مجموعه بنادر تابعه سازمان، عدد بسیار خوبی را به خود اختصاص دهد.
خوشبختانه کشتی‌های وارده به این بندر روزبه‌روز بیشتر شده و در آینده شاهد رشد عملیاتی و رشد درآمدی و اشتغال پایدار و رونق اقتصادی خواهیم بود. |