بندر و دریا | تلویزیون به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین رسانه‌های ارتباط جمعی، نقش مهمی در زمینه‌ی تولید و پخش برنامه‌های تخصصی دارد، اما تولیدات این رسانه در حوزه‌ی دریا و دریانوردی به‌نسبت اندک است و در یکی دو سال اخیر عمده بار تولید آثار در این زمینه بر دوش برنامه‌ی «فانوس دریایی» بوده است؛ برنامه‌ای که در سه فصل با حمایت سازمان بنادر و دریانوردی ساخته شده و با هدف آشنایی مردم با ظرفیت‌های ایجاد‌شده در حوزه‌ی گردشگری دریایی، فرصت‌های ویژه سرمایه‌گذاری و ظرفیت‌های بندری و دریایی روی آنتن رفته و نشان داده که می‌تواند ویژگی‌ها و مزیت‌های حملونقل دریایی و صنعت تاثیرگذار و بی‌مانند دریانوردی را به ثبت برساند که همچون یک فیلم مهیج، سرشار از هیجان و جذابیت باشد.
تولید برنامه‌ای نظیر «فانوس دریایی»، فارغ از بحث پیرامون کیفیت و تاثیرگذاری آن (که حتما تاثیر خود را بر مخاطبان داشته و دارد)، حائز اهمیت و قابل اعتناست، زیرا «فانوس دریایی» یکی از برنامه‌های بندری و دریایی محور است که در سال‌های اخیر ساخته شده و تمام توش و توان خود را به موضوعات روز مرتبط با دریا و بنادر کشور داده است. در واقع، «فانوس دریایی» برای پربارترشدن و جذابیت خود، یک گروه فیلم‌ساز به قصد تولید برنامه‌ای تخصصی به بنادر بزرگ و کوچک کشور اعزام کرده و ظرفیت‌های تجاری یا گردشگری بنادر و جذابیت‌ها و دشواری‌های حرفه دریانوردی را به تصویر کشیده که این موضوع شایان ذکر و قابل توجه است.
اما شاید خدمت مهم‌تری که برنامه‌ی «فانوس دریایی» به حوزه‌ی بنادر و دریانوردی ارائه می‌کند، قابلیت سندنگاری چنین برنامه‌ای است که می‌تواند برای آیندگان مفید و قابل رجوع باشد. این برنامه، تصاویری زیبا از بنادر مختلف ایران را نمایش می‌دهد که رجوع به این تصاویر در هر دوره تاریخی برای محققان دریایی و علاقه‌مندان به بنادر و دریانوردی لذت‌بخش و قابل استفاده خواهد بود.
شبکه‌های پخش‌کننده
برنامه‌ی «فانوس دریایی» با حمایت سازمان بنادر و دریانوردی، به تهیه‌کنندگی حسین ربانی غریبی و کارگردانی و روایتگری میلاد مهدوی ساخته شده و پس از پایان فصل سوم، 260 قسمت از آن روی آنتن رفته است.
پخش «فانوس دریایی» از شبکه‌ی خبر آغاز شد و در ادامه قسمت‌های بعدی برنامه از شبکه‌های مختلف تلویزیون ازجمله شبکه‌ی یک، شبکه‌ی نسیم و شبکه‌ی آموزش روی آنتن رفت. عمده قسمت‌های فصل اول و دوم «فانوس دریایی» پس از خبر ساعت 19 از شبکه‌ی یک پخش شد و فصل سوم برنامه از شبکه نسیم پخش شد. این روزها هم از شبکه آموزش در حال بازپخش است. همچنین بخش‌هایی از این برنامه در وبسایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی مختلف بارگذاری شده و در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.
برنامه‌ای راوی‌محور و سفرنامه‌ای
«فانوس دریایی» شامل آیتم‌های جذابی است. این برنامه، راوی‌محور است و نگاهی سفرنامه‌وار دارد. سفرنامه‌ی «فانوس دریایی» از بندر آستارا شروع میشود و پس از آن در امتداد نوار ساحلیِ دریای خزر به بنادر جنوبی چون خرمشهر، آبادان تا به سواحل مکران می‌رسد و تمامی نوار شمالی و جنوبی کشور را پوشش می‌دهد. بنابراین بیننده می‌تواند تجربه‌های عینی سفرهای دریایی را از زبان راویان، ببیند و بشنود. بُعد سفرنامه‌ای و روایی‌بودن «فانوس دریایی» باعث شده که مخاطب با اشتیاق بیشتری به تماشای برنامه بنشیند و آن را مانند یک فیلم داستانی دنبال کند و لذت ببرد.
پرداختن به جذابیت‌ها و مشکلات دریانوردی
دریانوردان با مشکلات و دشواری‌هایی نظیر دوری از خانواده، امکانات رفاهی، تسهیلات و... مواجه هستند و از این رو «فانوس دریایی» در قسمت‌هایی سعی کرده این دشواری‌ها را به تصویر بکشد و یا با دعوت از اعضای خانواده‌ی دریانوردان، به نقش آن‌ها در موفقیت‌های دریانوردان بپردازد و دشواری‌های این حرفه را از نگاه آنان نیز بررسی کند. گفت‌وگو با خانواده‌ی دریانوردان از دیگر بخش‌های جذاب این برنامه است. البته هم‌زمان سعی شده به جذابیت‌های دریانوردی نیز پرداخته شود و برخی دشوارنمایی‌های مرتبط با مشاغل دریایی مرتفع شود تا علاقه‌مندان با انگیزه بیشتری به این حرفه ورود کنند.
فصل اول و دوم فانوس دریایی
فصل اول برنامه‌ی «فانوس دریایی» در سال 1397 طی 100 برنامه‌ی 10 دقیقه‌ای بعد از اخبار ساعت 19 از شبکه‌ی یک سیما روی آنتن رفت. ازجمله اتفاقات ویژه‌ی این فصل، «ویژه‌برنامه فانوس دریایی» بود که به مناسبت هفته جهانی دریانوردی روی آنتن رفت. این بخش به‌صورت گفت‌وگومحور و با اجرای شیرین ترکمندی، در هفت قسمت تولید شد و مهمانانی نظیر محمد راستاد (مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی)، هادی حق‌شناس، محمدعلی حسن‌زاده، منصور آرامی، حسین یونسی و کی‌تاک‌لیم (دبیرکل سازمان بین‌المللی دریانوردی) در آن حضور پیدا کردند و با مجری به گفت‌وگو نشستند. در نهایت طی مراسمی که شهریورماه 1397 به مناسبت «روز جهانی دریانوردی» در سالن همایش‌های صداوسیما برگزار شد، از این برنامه تلویزیونی تقدیر به عمل آمد.
«فانوس دریایی»، «ویژه‌برنامه هفته حملونقل» را نیز تدارک دید. در این ویژه‌برنامه، سومین نمایشگاه حملونقل در تهران پوشش خبری داده شد و همچنین از خانواده برخی دریانوردان دعوت شد و گفت‌وگوهایی با آن‌ها صورت گرفت. در دیگر قسمت ویژه‌ی این برنامه، دستاوردهای چهار دهه‌ی گذشته سازمان بنادر و دریانوردی به مناسبت 40 سالگی انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفت و به برخی دستاوردها ازجمله ظرفیت‌سازی، سرمایه‌گذاری در بنادر و بومی‌سازی، ایجاد و توسعه بنادر بزرگ جدید و... اشاره شد. همچنین در زمستان 1397 ویژه‌برنامه «فانوس دریایی» به مناسبت «روز پدر» پخش شد و در نوروز 1398 نیز ویژه‌برنامه‌ی نوروزی با موضوع «سال تحویل دریانوردی» در فضایی مفرح و لذت‌بخش روی آنتن رفت.
همچنین در این فصل، برنامه‌هایی در ارتباط با موضوعات مختلف ازجمله مغروقه‌های دوران دفاع مقدس، سرمایه‌گذاری خصوصی در بندر امام خمینی(ره)، گردشگری چابهار، بنادر استان بوشهر، بندر شهیدرجایی، نخستین نشست شورای هماهنگی توافقنامه چابهار، بنادر لنگه و کنگ، جزیره‌ی ابوموسی، ایمنی دریانوردی، مشاغل دریایی، گفت‌وگو با خانواده دریانوردها، علائم کمک‌ناوبری، بازدید مهندس راستاد از بنادر استان خوزستان و... در قالب برنامه‌ی «فانوس دریایی» روی آنتن شبکه یک سیما رفت.
فصل دوم «فانوس دریایی» در سال 1398، در ادامه‌ی رویکرد فصل اول ساخته و در 80 قسمت از شبکه اول سیما پخش شد. در این فصل نیز ویژه‌برنامه‌هایی نظیر «روز جهانی دریانورد»، «هفته دفاع مقدس» و «روز آتش‌نشانی و ایمنی» پخش شد و همچنین موضوعاتی چون ایمنی حملونقل دریایی، نخستین مانور ریلی در بندر شهیدرجایی، بازدید وزیر امور خارجه از بندر چابهار، اهمیت بنادر ایران و نقش آن در توسعه کشور، اهمیت بنادر کوچک کشور، مسئولیت اجتماعی سازمان بنادر و دریانوردی، چگونگی دریافت گواهینامه شایستگی دریانوردی، گرامیداشت «روز جهانی دریانوردی»، نقش سازمان بنادر و دریانوردی در هشت سال دفاع مقدس، مشاغل یک کشتی تجاری، تخلیه و بارگیری کالا در بنادر، عملکرد سازمان بنادر و دریانوردی در سال 1398، مروری بر تاریخ دریانوردی و... در قسمت‌های مختلف برنامه مورد توجه قرار گرفت.
فصل سوم با رویکردی نو
فصل سوم برنامه با رویکردی تازه از شبکه‌ی «نسیم» روی آنتن رفت. در این فصل، میلاد مهدوی به‌عنوان مجری جلوی دوربین آمده و مخاطب را در سفر با خود همراه می‌کند. این تغییر فرم باعث میشود که «فانوس دریایی» به نسبت دو فصل قبل مورد استقبال بیشتری از سوی مخاطبان عام قرار گیرد.
در این فصل، بخش گفت‌وگو با مدیران نیز حذف میشود و عمده تمرکز برنامه روی معرفی بنادر مختلف ایران و نمایش ظرفیت‌های هر کدام از این بنادر قرار می‌گیرد. البته همچنان برنامه‌های موضوع‌محور نیز ساخته شده و موضوعات مختلفی ازجمله تخلیه غلات از کشتی، نگهداری فله غلات، کشتیرانی در اروند، تخلیه و بارگیری مواد نفتی، موزه تجارت دریایی خلیج فارس، تاثیر دریا بر معماری شهرها، پایش هوایی سواحل، جست‌وجو و نجات دریایی، آتش‌نشانی و ایمنی بندر، افسران و مهندسان کشتی، مخابرات کشتی، تفکیک وظایف در بندر و... در قالب فصل سوم مورد بررسی قرار گرفته است.
در فصل سوم «فانوس دریایی»، رضا صادقی خواننده موسیقی پاپ، که اصالتا جنوبی است و پیشتر نیز قطعاتی را درباره‌ی دریا و جنوب کشور اجرا کرده، تیتراژ برنامه را بر اساس شعری از عباس محمدی و آهنگسازی عماد توحیدی خوانده که پایان‌بخشی برای این برنامه است. این قطعه با بهره‌گیری از موسیقی جنوب و بن‌مایه‌ی بَستکی ساخته شده و رضا صادقی آن را با صدای گرم خود اجرا کرده است.
همچنین در فصل سوم، مسابقه‌ای به شیوه‌ی جشنواره ملی برگزار شد، به‌گونه‌ای که مخاطبان توانستند در آیتم‌های طراحی‌شده شرکت کرده و برای جوایز نفیس و ارزنده به رقابت بپردازند.
رادیو فانوس دریایی
«فانوس دریایی» این روزها سر از رادیو درآورده و تاکنون 20 قسمت مختلف آن در روزهای شنبه از ساعت 11:15 صبح از رادیو اقتصاد پخش شده است تا مخاطبان رادیو نیز از این برنامه استفاده لازم ببرند. برنامه رادیویی «فانوس دریایی» در روزهای چهارشنبه از ساعت 11:05 صبح از همین شبکه‌ی رادیویی بازپخش میشود. |