اشاره بندر و دریا | بندر عباس به‌عنوان بزرگ‌ترین شهر بندری کشور که عنوانِ مرکز استان را هم یدک می‌کشد، از یک‌سو، بزرگ‌ترین بندر ایران را در کنار خود دارد و از سوی دیگر، محل قرارگرفتن سه بندر تجاری، مسافری و بازرگانی مهم در سطح منطقه است. عامل مهم دیگر، حضور بندر عباس به‌عنوان مرکز استان هرمزگان است که ویژگی‌ها و پتانسیل‌های خاصی به این شهر بخشیده و این توقع عمومی و ملی را پدید آورده که با شهری توسعه‌یافته روبه‌رو هستیم. با وجود این، متاسفانه از نظر توسعه‌یافتگی این شهر به نقطه‌ی مطلوبی نرسیده و معیشت مردم نجیب این شهر با چالش‌های فراوانی همراه است. منصور آرامی، نماینده‌ی مردم بندر عباس در مجلس شورای اسلامی و رئیس فراکسیون اقتصاد دریامحور، معتقد است که علاج توسعه‌نیافتگی استان هرمزگان را باید در سه فاکتور جست‌وجو کرد: نبود تعریف واحد از موضوع توسعه، اجرایی‌نشدن مسئولیت‌های اجتماعی از سوی بنگاه‌های بزرگ اقتصادی منطقه و در نهایت عدم باور مدیران به استفاده از ظرفیت‌های دریایی در مسیر توسعه. او در این گفت‌وگو توضیح می‌دهد که برای رسیدن به تعریفی واحد از توسعه چطور می‌توان استان هرمزگان را به‌عنوان یک نمونه‌ی موردی، مطالعه کرد و نیز برای رسیدن به یک همگرایی در توسعه‌ی استان، دولت، مجلس و دیگر دستگاه‌های اجرایی و قانون‌گذاری چه وظایفی دارند.
ه نظر می‌رسد که پیش از هر گفت‌وگویی در خصوص «توسعه»، نیازمند تعریفی در این چهارچوب هستیم. برای شروع، بفرمایید که مفهوم «توسعه» از نظر شما چیست و آیا ما می‌توانیم استان هرمزگان را مصداق استانی توسعه‌یافته بدانیم؟
مفهوم توسعه بر اساس تجربیات شخصی و کاری من، یکپارچگی در بخش‌های مختلف اعم از مسائل صنعتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است که در نهایت زمینه‌ی زندگی مناسبی را نیز برای مردم فراهم می‌کند. در این میان باید بین رشد، پیشرفت و توسعه تفاوت قائل شویم. شاید ما در بخش‌هایی از بندر عباس و هرمزگان شاهد رشد باشیم، ولی باید بپذیریم که این رشد بهمعنای توسعه نیست. به‌طور مثال، پیش از انقلاب، فقط در پنج درصد روستاها آب‌رسانی صورت گرفته بود، ولی الان 100 درصد روستاهای این استان آب‌رسانی شده‌اند که این مسئله، رشد را نشان می‌دهد، نه توسعه. مفهوم پیشرفت هم این است که مسیر شما رو به جلو باشد، اما وقتی توسعه را عنوان می‌کنید، باید در تمام زمینه‌ها به معیشت مردم هم توجه داشته باشید. در واقع همهی زمینه‌ها باید به حدی از بلوغ و بالندگی برسند تا ما بتوانیم مفهوم توسعه را برای آن نقطه در نظر بگیریم. با این تعریف از مفهوم توسعه، متاسفانه بندر عباس یک شهر توسعه‌یافته نیست. درست است که این شهر، فولاد و صنایع مختلف دارد، ولی این صنایع چه میزان در بندر عباس اشتغال ایجاد کرده‌اند؟ سرمایه‌گذاری‌هایی که در غرب بندر عباس صورت گرفته، عدد بسیار سنگینی است، ولی کل اشتغال در این منطقه، حدود 30 هزار شغل است! متاسفانه این صنایع، آلودگی و حتی ناهنجاری‌های اجتماعی ایجاد کرده‌اند، اما تاثیر توسعه‌ای بر محیط خود نگذاشته‌اند. در حال حاضر معیشت مردم هرمزگان تامین نیست و به همین خاطر می‌توانیم بگوییم که این استان، استانی توسعه‌یافته نیست. ممکن است شهری دیگر، بنگاه‌های اقتصادی کمتری داشته باشد، ولی توسعه‌یافته باشد. بنابراین بین رشد و توسعه، تفاوت وجود دارد. ما هیچ‌وقت در بندر عباس نیامده‌ایم فکر کنیم که چه کاری انجام بدهیم تا این شهر توسعه‌یافته شود. اگر با نگاه توسعه‌یافتگی به هر نقطه از ایران نگاه کنیم، خروجی ما نیز توسعه‌یافته خواهد بود. اگر هزینه‌ها در قالب برنامه‌ای و در راستای توسعه‌یافتگی مناطق خرج شود، مطمئن باشید که وضع بندر عباس بهتر خواهد شد. بندر عباس در سال‌های گذشته رشد کرده و نسبت به چندین سال پیش تفاوت چشمگیری داشته، اما همچنان مشکلات و گرفتاری‌هایی دارد که گاهی باعث آزار ذهن مردم می‌شود. همین مشکلات، نشانه‌هایی از توسعه‌نیافتگی این شهر و استان به شمار می‌روند.
به‌عنوان نماینده‌ی شهر بندر عباس در مجلس شورای اسلامی و فردی که در حوزه‌ی مدیریت شهری بندری، تجربیات فراوان و ارزنده‌ای دارید، بفرمایید که مجلس به‌عنوان یکی از سه ضلع دخیل در توسعه کشور، تا چه میزان در توسعه‌نیافتگی استان هرمزگان سهیم و مسئول است؟
ما در مجلس شورای اسلامی در دو بخش نظارت و قانون‌گذاری به مسائل مختلف توجه داریم. به نظرم در حوزه‌ی توسعه، خلئی در خصوص قانون‌گذاری وجود ندارد و قوانین به‌طور کامل شفاف و گویاست، منتها آن نوع برداشت و نگاهی که ما داریم مهم است. در حال حاضر دولت‌ها همه می‌آیند که بمانند و همین میل به ماندگاری، دولت‌ها را از توجه به توسعه بازداشته است. ما در همهی بخش‌ها به اندازه‌ی کافی قانون داریم، ولی تا زمانی که نظام برنامه‌ریزی و اقتصادی ما جراحی نشود، شهرهای ما به توسعه‌یافتگی نخواهند رسید. مجلس شورای اسلامی از ابتدای انقلاب اسلامی قوانین خوبی وضع کرده است، ولی به نظر من، در حال حاضر یک مشکل اصلی که داریم، در حوزه‌ی نظارت مجلس است. شاید لازم باشد که بخش نظارت را تقویت کنیم. ما تاکنون میلیاردها تومان خرج پروژه‌های نیمه‌تمام کرده‌ایم که هیچ بهره‌ای از آن‌ها نبرده‌ایم! مجلس می‌تواند در همهی زمینه‌ها ازجمله این موضوع ورود کند و تذکر بدهد. من فکر می‌کنم مجلس باید در این زمینه تعارف را کنار بگذارد و نظارتش را تقویت کند.
فراکسیون اقتصاد دریامحور که شما ریاست آن را در مجلس بر عهده دارید، در این زمینه چه اقداماتی انجام داده است؟
ما به‌طور مرتب جلسه می‌گذاریم، با مدیران صنایع مختلف صحبت می‌کنیم و از آن‌ها نظر می‌خواهیم، منتها این مسائل فراتر از استان باید پیگیری شود. از آن‌جایی که بندر عباس شهری دریایی است، ما وظیفه داریم که بیشتر نظارت و بازرسی کنیم، جلسه بگذاریم و برای برطرف‌کردن کمبودها، پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهیم، ولی فکر می‌کنم اگر بتوانیم معنای توسعه را به‌درستی در این شهرها تعریف کنیم، می‌توانیم خودمان را سریع‌تر از این وضعیت خارج کنیم.
برای این مهم چه باید کرد؟
معرفی یک تعریف واحد از موضوع توسعه و عمل به آن، مهم‌ترین اقدام اجرایی ماست. در سطح کشور نسبت به توسعه، برداشت‌های مختلفی وجود دارد. خاطرم هست که در سال 1384 همایشی به نام «100سالگی بندر عباس» برگزار شد. من در آن دوره شهردار بندر عباس بودم و در این همایش، بندر عباس را پایتخت تجاری ایران معرفی کردم، ولی بعدها آمدند این جمله را به پایتخت اقتصادی ایران تغییر دادند. ما واقعا پایتخت اقتصادی ایران نیستیم. اقتصاد، یک تعریف بزرگ دارد. هرمزگان بیشترین سهم تجارت را دارد، ولی ما در این سال‌ها نتوانسته‌ایم خودمان را به‌عنوان پایتخت تجاری ایران معرفی کنیم. من در جلساتی که با دولت‌های مختلف داشتم، به آن‌ها اعلام کردم که اگر می‌خواهید استان هرمزگان رشد کند، ابتدا به نیروی انسانی آن برسید. برای توسعه‌پیداکردن یک شهر لازم است که ابتدا مسئولان محلی پای کار بیایند. متاسفانه در حال حاضر نقش مردم در تصمیم‌گیری برای استان هرمزگان بسیار پایین است. همین مسئله باعث می‌شود که توسعه اتفاق نیفتد. در حال حاضر بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های نفت و گاز در هرمزگان قرار دارند، ولی جالب است بدانید که هنوز در برخی از روستاهای هرمزگان گازرسانی نشده است! من به آقای رئیس جمهور نیز گفتم که اگر می‌خواهید برای هرمزگان کاری انجام بدهید، حداقل سه دانشگاه احداث کنید تا نیروی انسانی تربیت شود و همان‌ها در سطح شهر مسئولیت بگیرند. اگر چنین اتفاقی بیفتد، بندر عباس رشد پیدا خواهد کرد و زندگی و معیشت مردم بهتر خواهد شد.
پس از انقلاب اسلامی و هم‌زمان با جنگ تحمیلی، برای توسعه دریایی، قرعه به نام بندر عباس افتاد. به نظر می‌رسد که کشورهای دیگر متوجه کم‌کاری ما در این زمینه شده، به موضوع ورود پیدا کرده و در حال بهره‌برداری از اقتصاد دریایی استان هرمزگان هستند. دولت چه اقداماتی باید انجام می‌داده که هنوز به‌طور کامل آن‌ها را عملی نکرده است؟
گفتم که بندر عباس، شهری کاملا دریایی است و زندگی مردم متکی بر دریاست. ما اصلا نباید به چیز دیگری جز دریا فکر کنیم. صنعت ما در بندر عباس نیز تاثیرگرفته از دریاست. در دوران جنگ، فرصتی پیش آمد که بندر عباس رشد پیدا کند، ولی این اتفاق نیفتاد. پس از انقلاب هم چند بنگاه صنعتی در بندر عباس احداث شد، اما نتوانستند باعث توسعه‌ی بندر عباس شوند. ما در تمام این سال‌ها در حوزه‌ی گردشگری دریایی و سایر حوزه‌ها هیچ کاری انجام نداده‌ایم. همهی این‌ها به اقتصاد تک‌محصولی در کشور برمی‌گردد که اقتصاد ما به فروش نفت متکی است. البته دوران تحریم باعث شد که ما کمتر به فروش نفت فکر کنیم، اما به‌طور کل اقتصادِ متکی بر فروش نفت همواره اجازه نداده که ما بهسراغ دریا و گردشگری دریایی برویم. سال‌ها پیش سازمان بنادر و دریانوردی نگاهی به حوزه‌ی گردشگری کرد و بندر شهیدحقانی را رونق داد. این بندر در حال حاضر به بندر مسافری مناسبی تبدیل شده است. ما در بخش گردشگری ضعیف هستیم و در این حوزه کار خاصی به آن صورت انجام نگرفته است. استان هرمزگان از قدیم یک محرومیت خاصی داشته، ولی فکر می‌کنم اگر به اقتصاد متکی بر دریا توجه شود، وضع مردم این استان بهتر خواهد شد. شما ببینید، در سال‌های اخیر وقتی نگاهی جدی به اسکله‌های گردشگری در قشم شد، وضعیت مردم هم رو به بهبود رفت. اگر فاز سوم بندر شهیدرجایی سریع‌تر اجرایی و عملیاتی شود، حتما جمعیت بیشتری در این منطقه شاغل می‌شوند و اوضاع مردم بهتر خواهد شد.
به موضوع مسئولیت‌های اجتماعی اشاره کردید. چقدر از توسعه‌نیافتگی استان و مرکز آن به‌خاطر عملیاتی‌نشدن مسئولیت‌های اجتماعی بنگاه‌های بزرگ اقتصادی است؟
درباره‌ی توسعه‌نیافتگی شهر بندر عباس سخن بسیار است. این شهر به‌لحاظ ساختار شهری، نقش نهادهای اقتصادی در توسعه‌ی محلی و انواع پارامترهای اجتماعی و شغلی، چالش‌های فراوانی را پشت سر گذاشته و انبوه تحقق‌نیافتنِ مسئولیت‌های اجتماعی بنگاه‌های بزرگ اقتصادی در چهارگوشه‌ی شهر، راه توسعه‌ی همه‌جانبه‌ی آن را با دست‌اندازهای مداوم مواجه کرده است. چند مسئله‌ی عمده و واضح در بندر عباس وجود دارد؛ کل جمعیتی که در بنگاه‌های بزرگ اقتصادی این شهر مشغول کار هستند، شاید به 35 هزار نفر هم نرسند. یعنی بنگاه‌های بزرگ اقتصادی‌ای در بندر عباس وجود دارند که میزان سرمایه‌گذاری و اشتغالی که ایجاد کرده‌اند، نتوانسته مشکل بزرگ موجود در بندر را حل کند.
از سوی دیگر، چون این بنگاه‌ها بهموقع به مسئولیت اجتماعی خود نمی‌پردازند، شاهد اثربخشی آن‌ها در روند توسعه‌ی شهری نیستیم و در عوض آن‌چه شاهدیم، سهل‌انگاری و دوری از حس تعهد اجتماعی نسبت به شهر است؛ کوچه‌های آسفالتنشده، نبود فضای شهری مناسب، ساحلی که زیباسازی نشده و آلودگی دارد، شهرداری‌هایی که درآمد مناسب ندارند و... . وقتی این بنگاه‌های بزرگ اقتصادی که در غرب و شرق بندر قرار دارند، به مسئولیت خود نمی‌پردازند، شهری با حدود 600 هزار نفر جمعیت، دچار انواع مشکلات و آسیب‌ها خواهد شد و مسیر توسعه کندتر از آن‌چه پیش‌بینی شده، طی می‌شود.
در حوزه‌ی گردشگری چه ظرفیت‌هایی در استان هرمزگان وجود دارد و از این ظرفیت‌ها چه استفاده‌ای برای توسعه‌ی استان شده است؟
بندر عباس، شهری ساحلی است، اما به ساحل این شهر هم به‌عنوان یک ظرفیت گردشگری توجه لازم نشده است. بهعبارت بهتر، همواره بخش تجاری بندر عباس به‌عنوان پیشرانه‌ی توسعه و ثروت‌سازی مد نظر سیاست‌گذاران و مدیرانِ شهری بندر عباس بوده، در صورتی که می‌شد به این بندر به‌عنوان یک منطقه‌ی تجاری و گردشگری توجه بیشتری شود. بخش تجاری شهر هم که بخش بزرگی است، تجارت کلان کشور را انجام می‌دهد که از این موضوع خوشحال هم هستیم، اما معتقدیم که ظرفیت‌های تجاری شهر و نهادهایی که در آن فعالیت می‌کنند، به میزان لازم خود را درگیرِ حل مسائل متنوع شهر و جامعه‌ی محلی آن نکرده است.
یکی از نشانه‌های نبود توجه به حوزه‌ی گردشگری بندر عباس، وضعیت نامناسبت اشتغال‌زایی در این بخش است. از آن‌جایی که به اعتقاد من، نتوانسته‌ایم از سواحل به‌درستی استفاده کنیم، هیچ برنامه‌ای هم برای اشتغال‌زایی در این صنعت نداشته‌ایم و اگر شاهد اقداماتی از سوی بخش خصوصی در این حوزه بوده‌ایم، از تعداد انگشتان یک دست فراتر نمی‌رود.
برنامه‌های ما برای جذب توریست در ایام مختلف سال نیز با چالش‌های فراوانی روبه‌روست. می‌شود در این منطقه شناورهای توریستی و تفریحی بگذاریم که لااقل جذب گردشگر را شاهد باشیم. گردشگرانی که در هوای معتدل زمستانی و بهاری به بندر عباس مسافرت می‌کنند، چون امکانات مناسبی برای اسکان و خدماتشان در نظر گرفته نشده، در پارک‌‌ها مستقر می‌شوند یا در سواحل چادر می‌زنند. استفاده از زمین و هوا که باعث رونق منطقه نمی‌شود!
با این حساب آیا می‌توان گفت که توسعه‌ی استان هرمزگان در گروی توسعه‌ی اقتصاد دریامحور آن است؟
بندر عباس توانمندی‌های فراوانی در حوزه‌ی اقتصاد دریامحور دارد؛ صنایع دریایی مستقر در شهر، زیرساخت‌های گردشگری و تجارت، بنادر توسعه‌یافته و تخصصی، زیرساخت‌های آب‌شیرین‌کن‌ها و... اما از هیچ کدام به‌درستی استفاده نشده است. واقعا برای جایی مانند بندر عباس که عنوان مرکزیت استان را با خود به‌همراه دارد و تاریخ و پیشینه‌اش را همه می‌شناسند و می‌تواند قطب اقتصاد دریاپایه در کشور باشد، این وضعیت مناسب نیست. باید به این موضوع توجه شود که بندر عباس نیازمند توسعه‌یافتگی است. مردم بندر عباس، این شهر را با شهرهای ساحلی کشورهای همسایه مقایسه می‌کنند، اما متاسفانه ما با شهرهای بزرگ داخلی خودمان هم فاصله زیادی داریم، چه رسد به آن شهرها!
درباره‌ی این‌که کدام نهاد باید به‌جد به مسئله‌ی بندر عباس ورود کرده و مسیر توسعه‌ی آن را هموار کند، از نظر من، وزارت کشور نهاد راهبردی و اصلی احیای طرح‌های کلان در شهرها و استان‌های کشور است. برخی بخش‌ها در پایتخت نهاد متولی خاص خود را دارند؛ مانند گردشگری، کشاورزی و...، اما وزارت کشور متولی اصلی پرداختن به شرایط شهرهاست. وضعیت سامان‌دهی شهرها از طریق استانداری تنظیم می‌شود که وزارت کشور بر آن نظارت دارد. جای دبیرخانه‌ای برای اقتصاد دریاپایه در استانداری هرمزگان خالی است. باید مشکلات این حوزه به دبیرخانه‌ای تخصصی ارجاع یافته و با کارگروهی از متخصصان حوزه‌ی دریا و اقتصاد دریامحور برای هر مسئله جواب قابل قبولی داشته باشیم. این چنین است که جامعه احساس می‌کند در مسیر توسعه تنها نیست و نهادهای بالادستی و حاکمیتی، از هر فرصتی برای حل معضلات و مشکلاتِ راه توسعه استفاده می‌کنند.
در خصوص سهم اقتصاد دریا در بودجه سال 1401 هم صحبت کنید.
ما در بودجه چیزی به‌عنوان اقتصاد دریا نداریم. یکی از پیشنهادهایی که من در برنامه‌ی هفتم توسعه داشتم این بود که ما سهم اقتصاد دریا را حداقل در تولید ناخالص داخلی به 10 درصد برسانیم. اگر بتوانیم در برنامه‌ی هفتم توسعه‌ی جمهوری اسلامی یک سرفصل به نام «اقتصاد دریا» بگذاریم، می‌توانیم شاهد جهش خوبی در این حوزه باشیم. در حال حاضر در مجمع تشخیص مصلحت نظام هم سیاست‌هایی کلی تصویب شده که می‌تواند تکلیف بسیاری از موضوعات را روشن کند. همان‌طور که گفتم در بودجه، اقتصاد دریا نداریم، ولی در این بودجه برای صنایع مختلف که کنار دریا فعالیت دارند، تسهیلاتی در نظر گرفته شده است. شرایط برای صنایعی که در کنار دریا حضور دارند، تسهیل شده و برای آن بودجه در نظر گرفته شده است. در بحث گردشگری هم یک شورای گردشگری دریایی تشکیل شده که می‌تواند تاثیرگذار باشد. امیدوارم با اجرایی‌شدن این برنامه‌ها، شاهد جهش در حوزه‌ی اقتصاد دریا باشیم.
شما طرحی با نام دبیرخانه‌ی اقتصاد دریامحور برای توسعه‌ی هرمزگان در نظر گرفته‌اید. جزئیات این طرح چیست و چه اثری می‌تواند بر توسعه‌ی استان داشته باشد؟
همهی ما پذیرفته‌ایم که بخشی از اقتصاد را باید به دریا گره بزنیم. من سال‌ها پیش به استاندار هرمزگان پیشنهاد دادم که دبیرخانه‌ای به نام اقتصاد متکی بر دریا تشکیل شود و بعد بیاییم نماینده‌های دستگاه‌های مختلف را به آن دبیرخانه دعوت کنیم. البته این دبیرخانه قرار نیست که کار اجرایی کند، بلکه کار سیاست‌گذاری و تسهیل‌کردن شرایط را انجام می‌دهد. حتی می‌تواند برگزاری همایش‌ها و نشست‌ها را انجام بدهد. دستگاه‌های مختلف می‌توانند وارد این دبیرخانه شوند و کمک کنند. در حال حاضر ارگان‌های مختلف مانند نیروی دریایی به‌صورت جزیره‌ای کار می‌کنند. اگر استانداری محور شود، دبیرخانه‌ای به نام «اقتصاد دریامحور» را در بندر عباس احداث کند و بتوانیم بندر عباس را به‌عنوان شهری دریایی تعریف کنیم، کارها راحت‌تر پیش می‌رود و موجب توسعه‌ی این شهر خواهد شد. به‌طور مثال، حوزه‌ی بندری و دریایی بخشی به نام سفیر دریایی دارد که در این بخش می‌تواند از بندر عباس بیشتر استفاده کند. جهاد دانشگاهی و شیلات هم در این حوزه مطالعات خوبی دارند. عرض من این است که ما باید دبیرخانه‌ای داشته باشیم تا اعضای آن در حوزه‌ی برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری، شفاف‌سازی، تسهیل‌گری و ایجاد فهم و دانشی مشترک عمل کنند. به نظر من هم‌اکنون جای این دبیرخانه خالی است و امیدوارم به‌زودی برای آن جای مناسبی در نظر گرفته شود.
نقش سازمان بنادر و دریانوردی به‌عنوان بازوی اجرایی حاکمیت در توسعه‌ی استان هرمزگان چیست؟
باید اعتراف کنیم سازمان بنادر و دریانوردی در رسالت خود که مربوط به تخلیه و بارگیری کالاها بوده، همواره خوب عمل کرده است. همان‌طور که می‌دانید، سازمان بنادر و دریانوردی هم بخشی از پازل اقتصاد دریامحور است. توجه به بنادر کوچک در این سازمان خوب بوده، ولی می‌تواند بهتر و بیشتر شود. در بحث توجه به بنادر گردشگری هم جای کار بیشتری وجود دارد؛ زیرا می‌تواند باعث ایجاد اشتغال و رونق بیشتر شود. حتی به نظر من، ما باید ICZM (مدیریت یکپارچه سواحل کشور) را به قانونی تبدیل کنیم. سواحل ما باید متولی داشته باشند. اگر برای سواحل یک متولی معرفی شود، بسیاری از مسائل حل خواهد شد. سازمان بنادر و دریانوردی باید خودش را مسئول ایجاد اشتغال و توسعه‌ی پایدار بداند و بنادر را تبدیل به بندر ـ شهر و بنادر نسل سوم و چهارم کند. به نظر من ظرفیت سازمان بنادر و دریانوردی بیش از این‌هاست. ما انتظار داریم سازمان بنادر و دریانوردی نقش خود را در زمینه‌ی اقتصاد دریامحور پررنگ‌تر کند. من به تیم جوانی که در سازمان بنادر و دریانوردی روی کار آمده است، خوشبین هستم.
به‌عنوان سؤال آخر، آیا مجلس می‌تواند طرح ICZM سازمان بنادر و دریانوردی را به یک قانون تبدیل کند؟ در این صورت، متولی سواحل کشور کدام نهاد خواهد بود؟
من خودم استارت این کار را زده‌ام و امیدوارم در سال‌های آینده چنین اتفاقی بیفتد. اگر چنین اتفاقی بیفتد، یکی از سازمان‌ها و ارگان‌هایی که می‌تواند متولی مدیریت یکپارچه‌ی سواحل شود و در این حوزه مسئولیت داشته باشد، سازمان بنادر و دریانوردی است. |