بندر و دریا | کمتر از یک ماه به پایان سال 1400 باقی مانده بود که چند حکم انتصاب در سازمان بنادر و دریانوردی، خبر از تغییرات جدیدی در ساختار این سازمان داد. دکتر مجید علی‌نازی، که تا پیش از این به‌عنوان عضو هیئت‌مدیره شرکت ملی نفتکش ایران فعالیت می‌کرد، به‌عنوان عضو هیئت عامل و معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی برگزیده شد. علی‌نازی در این مدت کوتاه طرح‌های از پیش‌آغازشده در این معاونت را ادامه داده و برنامه‌های تازه‌ای را هم آغاز کرده است. ماهنامه‌ی «بندر و دریا» با او به گفت‌وگو نشسته است تا در آغاز سال جدید، از مهم‌ترین اهداف و برنامه‌های عملیاتی حوزه‌ی دریایی کشور بگوید. او در این گفت‌وگو، از ضرورت تعامل معاونت دریایی سازمان بنادر و دریانوردی با نهادهای داخلی و بین‌المللی صحبت می‌کند و همچنین اقدامات این معاونت در حوزه‌ی تجهیزات خدمات دریایی و امداد و نجات و سفرهای دریایی را شرح می‌دهد.
مهم‌ترین اهداف و برنامه‌های عملیاتی حوزه‌ی دریایی معاونت امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در سال 1401 چیست؟
مهم‌ترین هدف معاونت امور دریایی در سال 1401، در زمینه‌ی ماموریت‌هایی که به آن محول شده، ارتقای سطح ایمنی دریایی برای مسافران دریایی و همچنین ارائه‌ی خدمات دریایی به آن‌هاست. تعامل بیشتر با شرکت‌ها و سازمان‌های دریایی داخلی و بین‌المللی، یکی دیگر از برنامه‌های معاونت امور دریایی در سال جدید است. در این زمینه، یک سری برنامه‌ریزی‌ها صورت پذیرفته که اولین برنامه‌ی ما تجلیل از دریانوردان خواهد بود. سعی داریم در «روز جهانی دریانورد»، برنامه‌ای در خور شأن دریانوردان عزیز کشورمان که تلاشگران عرصه‌ی اقتصادی در حوزه‌ی دریا و دریانوردی هستند و به‌حق می‌توان آن‌ها را «سربازان گمنام» نامید، برگزار کنیم. هر چقدر بتوانیم زحمات و ایثارگری این عزیزان را ارج بگذاریم، باز هم پاسخگوی تلاش‌هایشان نخواهیم بود.
در سال جدید تعامل بیشتری با سازمان‌های بین‌المللی و همچنین برنامه‌هایی در خصوص برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌های بین‌المللی خواهیم داشت. قصد داریم در زمینه‌ی ارتقای استانداردهای بین‌المللی در سطح کشور حضور پررنگ‌تری داشته باشیم. برنامه‌ی دیگری که داریم، برگزاری نشست‌های درون‌سازمانی با بنادر مختلف کشور است. تا جایی که بتوانیم تلاش می‌کنیم که اهداف و استراتژی معاونت امور دریایی را با شرایط بومی و منطقه‌ای بنادر کشور همسو کنیم. در همین زمینه جلسات و نشست‌های بیشتری برگزار خواهیم کرد و بازدیدهای مختلفی را انجام خواهیم داد. در واقع سعی داریم تا جایی که ممکن است، مشکلات و مسائل را در همان بندر و با حضور مدیران بندری و حتی مسئولان استانی و محلی حل‌وفصل کنیم.
در حال حاضر چه پروژه‌هایی در بنادر کشور در دست اجراست که به معاونت امور دریایی ارتباط دارد؟
یکی از پروژه‌های مهمی که در دست اقدام داریم، پروژه‌ی لایروبی و نگهداری عمق ایمن بنادر است که این موضوع برای دریانوردی ایمن، حائز اهمیت است. از همین رو، یکی از پروژه‌های مهمی که داریم، برنامه‌ی منسجم لایروبی بنادر شمالی و جنوبی است. با توجه به اموال موجودی معاونت امور دریایی، برنامه‌ریزی خواهیم کرد تا بتوانیم در زمینه‌ی توسعه‌ی ایمنی آبراه‌ها که به توسعه‌ی تجارت دریایی هم برمی‌گردد، گام برداریم. در واقع با این کار و عملیات می‌توانیم توسعه‌ی تجارت دریایی که همان توسعه‌ی دریامحور است را داشته باشیم. توسعه‌ی دریامحور یکی از فرمایشات مقام معظم رهبری و دغدغه‌ی ایشان در زمینه‌ی راهبرد دریایی هم هست و امیدواریم که در حد بضاعت خودمان بتوانیم به این فرمایشات جامه‌ی عمل بپوشانیم.
همچنین یکی از برنامه‌های مهم معاونت امور دریایی، بحث ایجاد آبراه ایمن برای بندر ریگ در استان بوشهر است که امید داریم با این کار بتوانیم سطح رضایت‌مندی مردم منطقه و حتی استان بوشهر را بالا ببریم. در واقع این برنامه‌ی سریع و جهادی ماست و باید حرکتی جهادگونه صورت بگیرد تا این موضوع برای مردم منطقه‌ی بندر ریگ محقق شود.
در رابطه با اسکله‌ی باربری بندر دیّر و بهره‌وری بهتر و بیشتر این اسکله که از سال‌های گذشته بهره‌برداری باری را آغاز کرده است، برنامه‌ریزی کردهایم تا زیرساخت‌های پهلوگیری تعداد بیشتری از لندینگ‌کرافت در این بندر فراهم شود. با توجه به توافق اخیر وزرای دو کشور ایران و قطر، قطعا در ماه‌های آینده شاهد توسعه‌ی باری در این بندر خواهیم بود.
یکی دیگر از برنامه‌هایی که پیش رو داریم، بحث لایروبی اسکله‌ی هنگام در جزیره‌ی قشم است. لایروبی این اسکله، دغدغه‌ی مسئولان محلی و استانی و به‌خصوص استاندار محترم هرمزگان است. جلسات مقدماتی این پروژه را برگزار کردهایم و امیدواریم که هر چه سریع‌تر آغاز شود.
در اجرای این پروژه‌ها و به‌خصوص پروژه‌های حمل‌ونقل دریایی، چقدر از ظرفیت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی استفاده کرده‌اید؟
در خصوص حمل‌ونقل بار و مسافر، این آمادگی همواره از سوی سازمان بنادر و دریانوردی وجود دارد که با بخش خصوصی همکاری کند و علاوه بر حمایت، به آن‌ها تسهیلات بدون بهره بدهد. اخیرا در بخش حمل‌ونقل مسافری و باری و به‌منظور آماده‌سازی زیرساخت‌های باری و مسافری بوشهر در سطح بین‌المللی، تمهیداتی اندیشیده شد و با مشارکت بخش خصوصی توانستیم پس از سال‌ها خط جدید کشتیرانی بوشهر به جزیره خارگ را راه‌اندازی کنیم تا آسایش و رفاه مردم این جزیره فراهم شود.
در صحبت‌هایتان به ایجاد تعامل معاونت دریایی سازمان بنادر و دریانوردی با نهادهای داخلی و بین‌المللی اشاره کردید. برای ارتقای تعامل حوزه‌ی دریایی سازمان با ارگان‌ها و انجمن‌های تخصصی دریایی چه برنامه‌هایی دارید؟
برنامه‌ی برگزاری و میزبانی کنفرانس رژیم حقوقی اقیانوس هند و کشورهای تابعه را داریم که برنامه‌ای بسیار گسترده و بین‌المللی خواهد بود و به‌حتم بازتاب موثر و خوبی برای نظام جمهوری اسلامی و کشور عزیزمان در پی خواهد داشت. در واقع از همین الان برنامه‌ریزی‌های لازم را برای میزبانی این کنفرانس شروع کردهایم تا بتوانیم میزبان خوبی باشیم. بیش از 40 کشور در این کنفرانس شرکت خواهند کرد و قطعا بازتاب بسیار خوبی خواهد داشت. علاوه بر این، مسائل دیگری ازجمله شرکت در جلسات بین‌المللی و کنفرانس‌های مختلف و همچنین کمیته‌هایی که عضو آن هستیم وجود دارد که در برنامه‌های امسال معاونت دریایی گنجانده شده است.
امروزه کشورهای دنیا به‌منظور ارائه‌ی خدمات دریایی بهتر، سرمایه‌گذاری چشمگیری در بخش جست‌وجو و نجات دریایی و همچنین در حوزه‌ی ایمنی و حفاظت دریایی انجام می‌دهند. معاونت دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در حوزه‌ی تجهیزات خدمات دریایی و امداد و نجات چه برنامه‌هایی در دست اقدام دارد؟
به نکته‌ی خوبی اشاره کردید. بحث امداد و نجات و جست‌وجوی دریایی، موضوعی حائز اهمیت است، چون با جان انسان‌ها سر و کار دارد. فراتر از رنگ، پوست، نژاد و مذهب، بحث انسان‌دوستی است. دین عزیز ما هم روی این موضوع، تاکید موکدی داشته است. در زمینه‌ی جست‌وجو و نجات دریایی تاکنون کارهای بسیار خوبی انجام شده، ولی مسلما هنوز مطلوب ما نیست. ما به سمت کمال حرکت خواهیم کرد تا بتوانیم در این حوزه رشد و پیشرفت داشته باشیم. در همین راستا ساخت یک فروند کشتی مادر با طول بیش از 50 متر را خواهیم داشت که قرارداد آن بسته شده و هم‌اکنون در حال ساخت است. این کشتی هم به‌عنوان امداد و نجات فعالیت خواهد کرد و هم به‌عنوان یک درمانگاه سیار. در واقع یک کار اساسی است که نه‌تنها می‌تواند به آب‌های حاکمیتی و سرزمینی ما خدمات بدهد، بلکه می‌تواند به کل منطقه نیز سرویس‌دهی داشته باشد. در همین زمینه برنامه‌ریزی‌های مختلفی انجام داده‌ایم که بتوانیم تعداد شناورهای ناجی را بیشتر و فاصله‌ی پایگاه‌ها را کمتر کرده و بتوانیم پایگاه‌های جدیدی در این حوزه احداث کنیم.
یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌های هر سازمان و ارگانی، نیروی انسانی متخصص است. معاونت امور دریایی برای جذب نیروی دریانورد متخصص و کارآزموده چه برنامه‌هایی دارد؟
همان‌طور که گفتید، سرمایه‌ی اصلی هر سازمان، منابع انسانی هستند، وگرنه بقیه‌ی مسائل که آهن‌آلاتی بیش نیستند و از خودشان هیچ‌گونه اراده‌ای ندارند. بنابراین این موضوع مصداق دارد. ما هم در همین زمینه برای توانمندسازی و چابک‌سازی سازمان، برنامه‌ی جانشین‌پروری داریم که بتوانیم از موجودی و سرمایه‌ی منابع انسانی امور دریایی، در حوزه‌ی کار تخصصی، تجربیات و دانش را به نسل جوان‌تر سازمان انتقال بدهیم.
موضوع دیگری که در دست اقدام قرار دارد، جذب هزار نفر نیروی جدید از دانشگاه‌ها در حوزه‌ی تخصصی است. در این‌جا باید از مدیرعامل محترم سازمان تشکری ویژه کنم که در این حوزه پیگیری اساسی می‌کنند. معاونت توسعه و منابع انسانی سازمان هم مجری این طرح هستند. واقعا جای تقدیر دارد که این موضوع به‌صورت جدی پیگیری می‌شود. ما در سال‌های آینده، چه بخواهیم چه نخواهیم، با دغدغه‌ی کمبود نیروی متخصص دریانورد مواجه خواهیم شد؛ بنابراین بهتر است که از همین الان زیرساخت‌های جذب نیروی انسانی کارآمد را فراهم کنیم و آن‌ها را در راستای ماموریت‌ها و اهداف سازمان آموزش بدهیم تا به رشد، ارتقا و بهره‌وری برسیم.
در رابطه با توانمندسازی مراکز آموزش دریایی و اصلاح فرآیندهای امور دریانوردان هم برنامه‌هایی دارید؟
اصلاح و بهبود فرایند، امری مستمر است. به عبارت دیگر، بحث آموزش ضمن خدمت، مصداق «ز گهواره تا گور دانش بجوی» است. بنابراین ما هیچ‌وقت غنی از آموزش یا اصلاح فرایند نخواهیم بود و باید همواره به‌صورت مداوم، شرایط را بهبود ببخشیم. در زمینه‌ی آموزش، اقدام خوبی که سازمان بنادر و دریانوردی با همکاری استانداری هرمزگان انجام می‌دهد، بحث ایجاد مرکز آموزش دریایی امداد و نجات و جست‌وجوی نجات دریایی در جزیره‌ی هرمز است که در کنار آن قرار است یک هنرستان دریایی نیز احداث شود.
در دو سال اخیر، شیوع ویروس کرونا و تحریم‌های ناجوانمردانه علیه حوزه‌ی حمل‌ونقل دریایی، مشکلاتی را برای صنعت دریایی رقم زدند، اما با این حال راه تجارت دریایی ایران همواره گشوده و برقرار باقی ماند. در صورت تداوم تحریم‌ها، چه برنامه‌ای برای بی‌اثرکردن و مقابله با آن‌ها دارید؟
تاثیر ویروس کرونا محلی و منطقه‌ای نبوده و همه‌ی دنیا متاثر از این ماجرا بوده‌اند. امیدواریم که هر چه سریع‌تر شر این ویروس منحوس از سر تمامی مردم جهان برطرف شود. مسئله‌ی دیگری که مطرح کردید، بحث تحریم‌هاست. نمی‌خواهم بگویم که تحریم‌ها اثر منفی نگذاشته، ولی به اعتقاد بنده، اثرات مثبت تحریم بیش از اثرات منفی آن بوده است. انسان‌ها همیشه در سختی‌ها و فشارها رشد و تعالی پیدا می‌کنند و خلاق می‌شوند. اختراع نیز معمولا هنگام نیاز و احتیاج اتفاق می‌افتد. محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها باعث شده که نگاهمان به داخل کشور بیشتر شود و خودباوری‌مان بالاتر برود. تحریم‌ها اعتماد به‌نفس و انگیزه‌ی بیشتری برای رفع مشکلات موجود فراهم می‌کند. گلوگاه اصلی تحریم‌های استکبار غرب هم بیشتر در حوزه‌ی کشتیرانی و دریانوردی بوده؛ زیرا مبادی اصلی صادرات و واردات هر کشوری، بنادر و دریانوردی آن کشور است، اما به لطف خدا و در زیر سایه‌ی توجهات آقا امام زمان (عج) تاکنون نتوانسته‌اند راه‌های تجاری ما را ببندند. در سال‌های گذشته علی‌رغم تمام محدودیت‌ها و تنگناهایی که ایجاد کرده‌اند، فعالیت حمل‌ونقل دریایی ما هیچ‌گاه متوقف نشده و این موضوع برای آن‌ها تبدیل به یک رویا شده است که بخواهند مبادی صادرات و واردات ما را ببندند. هر راهی که می‌بندند، ما راه‌های دیگری را باز می‌کنیم. من فکر می‌کنم زمینه‌ی رشد بسیاری از علوم دانش‌بنیان که هم‌اکنون در کشور ما توسعه پیدا کرده، همین تحریم‌ها بوده است.
برخلاف بسیاری از کشورها، ما به لحاظ دریا و سواحل غنی هستیم و نوار ساحلی زیادی داریم. به همین واسطه فرصت‌های بسیار خوبی در حوزه‌ی گردشگری دریایی وجود دارد که سازمان بنادر در گذشته کمتر به این حوزه ورود کرده است. آیا برای گردشگری دریایی هم برنامه‌ای دارید؟
از آن‌جا که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی متولی گردشگری کشور است، شاید بهتر باشد که ما به جای واژه‌ی گردشگر دریایی از واژه‌ی «سفرهای دریایی» استفاده کنیم تا تداخل ماموریتی پیش نیاید. یکی از برنامه‌های اساسی ما در این زمینه، جایگزینی شناورهای ایمن و با تکنولوژی روز به‌جای شناورهای قدیمی و فرسوده است که بتوانیم ایمنی و آسایش مسافران دریایی را، چه در قالب توریسم و چه در قالب سفر افراد بومی، فراهم کنیم. یکی از سیاست‌های ما در بحث وجوه اداره‌شده نیز همین است و اولویت اولمان را در این حوزه، فراهم‌کردن آسایش مسافران دریایی قرار داده‌ایم. در همین زمینه، برنامه‌های خاصی ازجمله طراحی شناور مسافری خاص که هم‌شکل و هم‌سان و همسو با استانداردهای بین‌المللی باشد را پیگیری می‌کنیم.
با توجه به این‌که مسابقات جام جهانی فوتبال 2022 قطر را در پیش داریم، آیا سازمان بنادر و دریانوردی برنامه‌ای برای سفرهای دریایی به مقصد قطر دارد؟
بله، در این راستا برنامه‌های مختلفی در نظر گرفته شده است. تاکنون دو نشست در سطح وزیران حمل‌ونقل کشورهای ایران و قطر صورت پذیرفته است. در یک سفر، وزیر محترم راه و شهرسازی با هیئت همراه به کشور قطر رفتند و در سفری دیگر، وزیر حمل‌ونقل قطر به جزیره‌ی کیش آمدند که در آن‌جا نشستی دو روزه در حوزه‌ی حمل‌ونقل داشتیم. ما در مناسبات دریایی، نشست‌های خوبی برگزار کردهایم. در همین حوزه، تفاهم‌نامه‌ای به امضا رسیده که بتوانیم زیرساخت بنادرمان را برای این موضوع فراهم کرده و حداقل دو کشتی مسافربری در خور شأن توریست‌های جام جهانی فوتبال 2022 فراهم کنیم. هم‌اکنون همکاران به‌صورت شبانه‌روزی برای فراهم‌کردن اسکله‌ها و کشتی‌های مناسب تلاش می‌کنند تا این موارد پیش از جام جهانی آماده شوند. در این راستا، دو فروند کشتی مسافری بزرگ در حال آماده‌سازی و ایمن‌سازی هستند که تا دو ماه آینده آماده خواهند شد. اسکله‌ی مربوطه نیز تا پایان مردادماه به بهره‌برداری خواهد رسید. به‌منظور حمل‌ونقل مسافری بین ایران و قطر، یک پایانه مسافری بین‌المللی با اعتبار حدود ۷۰ میلیارد تومان و برای شناورهای 150 متری در نظر گرفته شده که هم‌زمان یک فروند شناور مسافری بزرگ و دو فروند شناور مسافری سایز متوسط و پایین می‌توانند در آن پهلوگیری داشته باشند.
یکی دیگر از برنامه‌های اساسی ما در این خصوص، ایجاد طرح امداد و نجات و جست‌وجوی دریایی است. مسلما افرادی که در تب‌وتاب مسابقات جام جهانی فوتبال قرار می‌گیرند، می‌خواهند به هر طریقی که شده خودشان را به کشور قطر برسانند. گرچه موضوع جام جهانی، موضوعی برنامه‌ریزی‌شده است و بلیت‌ها از قبل فروخته می‌شود، ولی دوستداران فوتبال شور و شوق خاص خود را دارند و حتما عده‌ای از آن‌ها بدون برنامه‌ی از پیش تعیین‌شده به قطر سفر خواهند کرد. امیدواریم هیچ اتفاق ناگواری رخ ندهد، اما وظیفه داریم که خودمان را برای یک درصد اتفاقات احتمالی، آماده کنیم و طرحی جامع و اضطراری برای امداد و نجات و جست‌وجوی دریایی در نظر می‌گیریم تا در آن مدت یک‌ماهه بتوانیم پوشش خوبی را از لحاظ کمک به مغروقین و حادثه‌دیدگان احتمالی داشته باشیم.
در راستای توسعه‌ی ناوگان دریایی کشور چه اقداماتی انجام خواهید داد؟
در زمینه‌ی شناورهای ناجی و یدک‌کش‌های آتش‌خوار، قراردادهای مختلفی داریم که در حال حاضر چند فروند شناور در حال ساخت و آماده‌سازی هستند. بازسازی و نوسازی ناوگان هم یکی از برنامه‌های ما خواهد بود. |