بنادر مناطق ویژه اقتصادی عبارتند از:
شهید رجایی،امام خمینی (ره)، امیر آباد، نوشهر،آستارا
بندر شهید رجایی
مجتمع بندری شهید رجایی ، با برخورداری از موقعیت منحصر به فرد جغرافیایی در نزدیکترین نقطه به تنگه هرمز و دهانه ورودی خلیج فارس، به دلیل فاصله کوتاه از مسیر اصلی تردد بین قاره ای کشتی ها ، با قرار گرفتن در محل تلاقی کریدور ترانزیتی شمال- جنوب ، مهمترین دروازه واردات و صادرات جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود.
این مجتمع عظیم بندری که در نقطه مرکزی نوار ساحلی جنوب کشور و در استان هرمزگان با بیش از 2 هزار و 300 کیلومتر مرز دریایی، واقع شده، به واسطه قرار داشتن در جوار صنایع بزرگ این استان و استانهای تولیدی کشور و همچنین برخورداری از زیر ساختهای مناسب شقوق مختلف حمل و نقل و اتصال به شبکه بین المللی راه آهن، هوایی وجاده تاریخی ابریشم، بیشترین نقش در صنعت حمل و نقل را ایفا نموده و با بیش از 80 بندر معروف جهان از طریق 35 خط برتر کانتینری دنیا تبادل کالا و مراوده بازرگانی دارد.
مجتمع بندری شهید رجایی ، با 2400 هکتار وسعت ، از ظرفیت پذیرش 70 میلیون تن کالا در سال برخوردار است و ظرفیت بهره مندی از 36 پستاسکله، با در اختیار داشتن بزرگترین و پیشرفته ترین ترمینال کانتینری کشور، و پس از افتتاح فاز دوم طرح توسعه از ظرفیت 8/5میلیون TEUکانتینر در سال برخوردار بوده و حجم گسترده ای از عملیات جابجایی کالای عمومی خصوصاً محصولات فولادی ، فله خشک ، فله مایع و فرآورده های نفتی خام در این بندر انجام می شود.
این مجتمع عظیم بندری بعنوان دروازه واردات وصادرات و تنظیم کننده نبض اقتصاد کشور ، طی سالهای اخیر حرکتی را برای جهانی شدن و گرفتن سهم بیشتری از حمل و نقل دریایی و تجارت بین المللی آغاز کرده و برای ایستادن در رتبه اول بنادر منطقه در افق چشم انداز 20 ساله کشور، برنامه های با هدف توسعه و افزایش کارایی و ترغیب بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در این بندر به اجرا درآمده که ماحصل آن جذب بیش از 9 هزار میلیارد ریال سرمایه بخش خصوصی دراین بندر بوده است.
در نتیجه ای این تلاش ها، بندر شهید رجایی در سال 2011میلادی با رشدی معادل 46 درصد ، در میان 3500 بندر مهم دنیا با 28 پله صعود از رتبه 72 به رتبه 44 دست یافته است.
نقطه آغاز این بندر، طرح توسعه و تکمیل حوضچه های دوم و سوم این مجتمع به منظور احداث اسکله های جدید با آبخور حدود 17 متر برای پهلو دهی شناورهای با ظرفیت 150 هزار تن بوده است.
الحاق 2400 هکتاراز اراضی واقع در شمال بندر شهید رجایی و ارتقاء مساحت بندر به 4800 هکتار و فراهم شدن امکان ایجاد یک شهر لجستیک بندری برای بسط و توسعه صادرات مجدد و ارائه خدمات ارزش افزوده از مهمترین اقدامات در حال انجام برای پیوستن این بندر به جمع بنادر نسل سوم جهان بوده و با اجرای آن در آینده ای نزدیک، منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی ، ارزشمندترین نقش را در شکوفایی اقتصادملی و توزیع کالا در منطقه ایفا خواهد نمود.
بندر امام خمینی (ره)
- نزدیک ترین بندر جنوبی به مراکز صنعتی و جمعیتی کشور
- کوتاهترین و مطمئن ترین پل ارتباطی با کشورهای عراق ، ترکیه ، حوزه قفقاز و اروپای شرقی
- بهره مند از پتانسیل های مناسب پسکرانه ای جاده ای ، ریلی و هوایی
- اتصال به شبکه راه های اصلی ترانزیتی و راه آهن سراسری کشور
- نزدیکی به فرودگاه های ماهشهر ، آبادان و اهواز در فواصل 18 ، 100 و 110 کیلومتری
- مناسب ترین بندر کشور جهت ترانشیپ کالا به کشورهای حوزه خلیج فارس
- برخورداری از پتانسیل های لازم به منظور توسعه صادرات مجدد کالا
- نقش موثر در اقتصاد ملی و تجارت خارجی به عنوان دومین بندر مهم کشور
- وجود ترمینال های اختصاصی ، کانتینری ، عمومی ، فرآورده های نفتی و مواد معدنی
- قابلیت تخلیه و بارگیری کشتی های کانتینری پست پاناماکس (نسل چهارم) و کشتی های با ظرفیت 150 هزار تن
- بهره مندی از تجهیزات پیشرفته بندری و دریایی به منظور ارائه خدمات سریع و ایمن به کشتی و کالا
- برخورداری از سیستم تک پنجره (Single Window) به منظور ارائه خدمات متمرکز به مشتری
- برخورداری از سیستم مدیریت یکپارچه (IMS) و سیستم بین المللی امنیت اطلاعات (ISMS)
- سیستم پرداخت الکترونیک از طریق سیستم(PSPOS)
- برخورداری از سامانه هوشمند حواله ی الکترونیکی کامیون (ETT)
بندر امیرآباد
بنادر و دریانوردی و منطقه ویژه اقتصادی امیراباد در شرق استان مازندران و فاصله 51 کیلومتری مرکز استان با مختصات جغرافیایی22/53 شرقی و 41/36 شمالی قرار دارد، عملیات ساختمانی این بندر از سال 1375 آغاز گردید و در سال 1376 با توجه به موقعیت ممتاز و استعدادهای بالقوه از سوی شورای عالی مناطق ازاد بعنوان منطقه ویژه معرفی گردید، ظرفیتهای عملیاتی این بندر در فاز اول 5/6 میلیون تن بوده و برای فاز نهایی با ظرفیت 18 میلیون تن طراحی شده است.
بندر نوشهر
اداره کل بنادر و دریانوردی استان مازندران به مرکزیت بندر نوشهر ، با دارا بودن دو بندر تجاری(نوشهر و فریدونکنار) ضمن فعالیت در زمینه تخلیه و بارگیری کالاهای تجاری و نفتی ، متولی اجرای وظایف حاکمیتی سازمان بنادر و دریانوردی در امر حفاظت و ایمنی دریانوردی ، تجسس ونجات دریایی، برقراری سیستم های مخابراتی دریایی، حفظ محیط زیست دریایی و مقابله با آلودگی دریا ، رعایت و اعمال کنوانسیونهای بین المللی در مدیریت امور بندری و دریایی، صدور گواهینامه های شایستگی شناورهای تجاری و شناسنامه های دریانوردی ، ثبت بازرسی کلیه شناورها و ارائه گواهینامه های مربوطه می باشد.
بندر نوشهر با بیش از 70 سال سابقه با ورود نخستین کشتی تجاری حامل قطعات و ماشین آلات کارخانه ذوب آهن کرج راه اندازی گردید. بندر نوشهر با مساحت 45 هکتار و دارا بودن اسکله های تجاری و خدماتی و تجهیزاتی مناسب خشکی و دریایی با عمق 5/5 متر ، سالانه به طور متوسط پذیرای500 فروند کشتی از کشورهای حوزه دریای خزر می باشد.
با توجه به بازسازی و توسعه اسکله های این بندر در آینده نزدیک به عمق 5/6 متر دست خواهد یافت که این امر امکان ورود کشتی هایی با ظرفیت بالاتر را فراهم می نماید . این بندر توانائی خدمات انواع کالا اعم از عمومی ، کانتینری ، فله ، موادنفتی، کالای عمومی لنج ها، آب رسانی به شناورهاو نگهداری و پردازش کالا را دارد و امکان بهره برداری تجار و سرمایه گذاران بخش خصوصی از مزایا و تسهیلات ناشی از قانون مناطق ویژه اقتصادی فراهم گردید .
بندر آستارا
ساخت بندر آستارا به سال 1375 برمی گردد. هدف از ساخت این بندر در طرح اولیه آن ، ساخت بندر صیادی ،تجاری و مسافری بود و بر اساس این طرح می بایست دو حوضچه مجزا که یک حوضچه برای بخش صیادی ، و حوضچه دیگر برای دیگر کاربری ها ساخته می شد در حالیکه فقط حوضچه اول یعنی بخش صیادی آن ساخته شد و جهت انجام فعالیت های شیلاتی مورد بهره برداری قرار گرفت و موج شکن مربوط حوضچه دوم بطور ناقص و نیمه کاره رها گردید.
پس از انقراض ماهیان کیلکا ، فعالیتهای شیلاتی نیز متوقف و بندر صیادی آستارا عملا به یک بندر متروکه مبدل گردید و سرمایه سنگینی که از محل بودجه عمومی کشور صرف احداث موج شکنها ، اسکله ها ، پسکرانه ، ساختمانها ، لایروبی و غیره شده بود بلا استفاده ماند و صرفا به مکان پهلوگیری ناوچه های نیروی دریایی مبدل گردید. با توجه به موقعیت مناسب جغرافیایی آستارا به لحاظ نزدیکی به استانهای زنجان ، آذربایجان ( شرقی و غربی ) ، و اردبیل از یکسو و تفکر نقش بندر در توسعه شهری در اذهان مسئولین از سوی دیگراز جمله دلایلی بود که ضرورت احیاء مجدد بندر را در قالب انجام فعالیت های تجاری – مسافری تشدید نمود .لذا به استناد مصوبه شماره 166265/36895 مورخ 13/12/85 هیات محترم دولت بهره برداری از اسکله های موجود استان با هماهنگی وزارت راه و ترابری تصویب گردید.
در تاریخ 23/9/87قرارداد بندر آستارا به تصویب هیات عامل محترم سازمان بنادر و دریانوردی کشور رسید و در تاریخ 23/9/87 به اداره کل بنادر و دریانوردی استان گیلان ابلاغ گردید.شرکت خدمات دریایی و بندری کاوه توانست با حضور 13 شرکت فعال در حوزه خدمات دریایی و بندری برنده مزایده اعلام و طی حکمی در مورخه 29/12/87 به مدت 40 ساله عهده دار بندر آستارا گردید.
در تاریخ 28/1/88طی مراسمی با حضور وزیر محترم راه و ترابری کشور ، استاندار محترم استان گیلان ، مدیرعامل محترم سازمان بنادر و دریانوردی و با شرکت جمعی از مقامات لشگری و کشوری استان گیلان،عهده داری سرمایه گذاری و بهره برداری از بندر آستارا به مدت 40 سال به شرکت کاوه واگذار گردید.
در فروردین 1392 بندر آستارا با پلودهی کشتی کانتینری به صورت رسمی افتتاح گردید.